Założycielami PPN byli niedawni działacze Konfederacji Polski Niepodległej. W KPN od początku, od 1979 r., istniało środowisko o orientacji niepodległościowo-narodowej związane z Romualdem Szeremietiewem. Odwołując się do historii polskiej myśli politycznej grupa ta podkreślała konieczność dokonania współczesnej syntezy dawnych kierunków ideowych kojarzonych z Józefem Piłsudskim i Romanem Dmowskim. Uważano, że z tradycji piłsudczykowskiej należy odrzucić tendencje autorytarne i pewne wpływy socjalizujące, a z tradycji ruchu narodowego wątki antysemickie i wrogie wobec innych narodów, np. Litwinów, czy Ukraińców. Zwolennicy tych poglądów na Kongresie KPN w grudniu 1984 r. przedstawili propozycje zmian. Było to m.in. żądanie zmiany linii politycznej Konfederacji na jednoznaczny kierunek prawicowy, zbliżony do linii programowej współczesnej demokratycznej prawicy na Zachodzie. Dotąd KPN usiłowała łączyć wszystkie opcje polityczne, od narodowej demokracji do lewicy socjalistycznej (po latach okazało się, że lider KPN-owskich socjalistów, Krzysztof Gąsiorowski, był wieloletnim agentem SB). Przewodniczący KPN, Leszek Moczulski, uważał, że Konfederacja powinna nadal zachować taki "pluralistyczny" kształt programowy. Postulowano też zmianę modelu funkcjonowania KPN, zwłaszcza utajnianie nowo przyjmowanych członków i tworzonych od nowa struktur terenowych Konfederacji oraz porzucenie tzw. wodzowskiego sposobu kierowania Konfederacją przez L. Moczulskiego. Także te postulaty Moczulski, wspierany na Kongresie przez młodych działaczy (Adam Słomka, Krzysztof Król), odrzucił.
Twórcy przyszłej PPN, mimo liczebnej przewagi wśród uczestników Kongresu, nie chcieli dokonywać rozłamu w Konfederacji. Uznali, że odejdą i będą prowadzić działalność w sposób zakonspirowany, przygotowując się na moment załamania się systemu komunistycznego, np. w formie strajku generalnego, w tworzonej od nowa innej organizacji. Inicjatorami tego ruchu byli Zygmunt Goławski, Tadeusz Jandziszak, Maciej Pstrąg-Bieleński, Tadeusz Stański, Romuald Szeremietiew - do niedawna członkowie kierownictwa KPN.