7 marca odbyły się trzecie wolne wybory w niepodległej Estonii. Największą liczbę głosów - około 25 proc - zdobyła Partia Centrum, co dało jej 29 miejsc w 105 osobowym parlamencie - Riigikogu. Przewodniczący Centrum, Edgar Savisaar już dwukrotnie był premierem; w latach 1990-1991 i 1995-1996. Za drugim razem musiał ustąpić, gdy wyszło na jaw, iż za jego wiedzą i zgodą szpiegowano polityków, w tym samego prezydenta i co najmniej część informacji przekazywano Rosji. Śledztwo w sprawie tej afery, jak zwykle w krajach postkomunistycznych, rozmyło się. Ale już wiadomo, że misji utworzenia nowego rządu prezydent Lennart Meri nie powierzy Savisaarowi, głównemu przedstawicielowi orientacji prorosyjskiej w Estonii. Partia Centrum wywodzi się z Frontu Ludowego, którego Savisaar był współprzewodniczącym i grupuje głównie dawną reformistyczną inteligencję partyjną i Rosjan. Jej najbliższym sojusznikiem jest rosyjska Zjednoczona Partia Ludowa, która utrzymała stan posiadania zdobywając 6 mandatów i koalicja trzech partii postkomunistycznych. Ukzyskując 16 mandatów, okazała się ona największym przegranym. Postkomuniści Marta Siimanna, którzy sprawowali władzę przez ubiegłe cztery lata, najpierw w koalicji z Partią Centrum, a następnie z Partią Reform, przechodzą teraz do opozycji. Centrum, postkomuniści i Rosjanie dysponują bowiem 51 wobec 53 mandatów nowej koalicji.
Prezydent Lennart Meri chce powierzyć utworzenie nowego rządu Martowi Laarowi, przewodniczącemu prawicowego i antykomunistycznego Związku Ojczyźnianego - Isamaaliit, które wywodzi się z dawnej antysowieckiej opozycji niepodległościowej. Laar był pierwszym premierem po odzyskaniu niepodległości w latach 1992-1995 i jego zasługą była szybka prywatyzacja gospodarki, dzięki czemu Estonia znajduje się obecnie w czołówce państw postkomunistycznych. Partnerami Związku Ojczyżnianego byłaby Partia Reform Siima Kallasa i Umiarkowani Andresa Taranda, również byłego premiera. Partia reform grupuje liberałów gospodarczych wywodzących się częściowo z Frontu Ludowego, a więc także spośród jego partyjnych członków i po części z opozycji antysowieckiej. Sam Kallas należał do sowieckiej nomeklatury, gdyż był dyrektorem estońskiego PKO. Umiarkowani, to lewicowa część dawnego Frontu Ludowego. W praktyce niewiele różnią się oni od Centrum, ale już w pierwszym rządzie Laara współpracowali z antykomunistyczną prawicą. Związek Ojczyźniany, który w 1995 roku zdobył zaledwie 7 mandatów, płacąc w ten sposón cenę niezadowolenia wyborców z powodu wysokich kosztów reform, teraz potroił swój stan posiadania i to wydając na kampanię dwukrotnie mniej pieniędzy niż Centrum.
Józef Darski
NOWY RZĄD ESTONII
Prezydent Lennart Meri zaprzysiągł nowy rząd Marta Laara. W skład rządzącej koalicji weszły trzy partie: antykomunistyczny i prawicowy Związek Ojczyźniany grupujący starą, jeszcze antysowiecką opozycję, którego premier jest niekwestionowanym przywódcą, Partia Reform założona przez liberałów gospodarczych wywodzących się zarówno z frontu ludowego jak też narodowej nomenklatury komunistycznej i Umiarkowanych, tj. lewicowych spadkobierców frontu ludowego. Skład rządu jest więc raczej koalicją wymierzoną przeciwko prorosyjskiej, lewicowej Partii Centrum Savisaara, która zdobyła największą liczbę mandatów i postkomunistom Siimana, niż sojuszem zbliżonych nurtów politycznych. Związek Ojczyźniany i Partię Reform łączy liberalizm ekonomiczny, ale już Umiarkowani Andresa Taranda są mu raczej przeciwni. Spośród pięciu najważniejszych ministerstw, trzy przypadły Związkowi Ojczyźnianemu: resort obrony (Jüri Luik), spraw wewnętrznych (Jüri Möis) oraz ministerstwo dróg i łączności (Toivo Jürgenson), szef liberałów, Siim Kallas, został ministrem finansów, zaś przedstawiciel Umiarkowanych objął sprawy zagraniczne (Toomas Henrik Ilves). Nowy rząd będzie kontynuował liberalny kurs polityki gospodarczej oparty na teorii Miltona Friedmana. Estonia już sprzedała kapitałowi zagranicznemu 668 przedsiębiorstw państwowych, tzn. prawie wszystkie jakie posiadała i w tym roku zakończy prywatyzację gospodarki. Rolnictwo zostało zmuszone do rozwoju bez żadnej ochrony celnej przed importem z Unii Europejskiej i dziś jest najlepiej prosperujące w Nadbałtyce. Obecnie priorytetem będzie przystąpienie 1 stycznia 2003 roku do Unii Europejskiej oraz do NATO kiedy tylko stanie się to możliwe. Własnie te dwa cele narodowe wydają się najtrwalszym spoiwem łączącym koalicję. Partia Reform stała się dzięki Kallasowi niezbędnym członkiem wszystkich koalicji rządowych, raz w sojuszu z postkomunistami, to znów z prawicowymi antykomunistami. Kallas, w czasach sowieckich dyrektor Estońskiej Kasy Oszczędności, był obok Savisaara teoretykiem "pieriestrojki", a gdy upadł komunizm, głównym budowniczym kapitalizmu i jako dyrekto Banku narodowego autorem reformy walutowej. Dzięki swej pozycji stworzył partii bazę finansową, stanowiącą gwarancje jej zwycięstw wyborczych. Józef Darski