|
Data
|
Wydarzenie
|
|
18 maja 1944
|
Rozpoczęto deportację Tatarów
Krymskich z Krymu. Pretekstem
do deportacji było oskarżenie Tatarów o współprace z Niemcami.
Z ogólnej liczby 191.014 wywiezionych, według
danych NKWD, na obszar Uzbekistanu zostały skierowane 151.604 osoby, pozostali do RSFRR i Kazachskiej SSR
|
|
19 lutego 1954
|
Decyzją Przewodniczącego
Rady Najwyższej ZSRR Obwód Krymski został wyłączony z jurysdykcji RFSRR i
przekazany Ukraińskiej SRR
|
|
17 marca 1957
|
Delegację reprezentującą
Tatarów Krymskich w liczbie 17 osób przyjął ówczesny premier A. Mikojan
|
|
Sierpień 1958
|
Na adres KC KPZR została
wysłana petycja z podpisami 12 tys. Tatarów
|
|
Październik 1964
|
Po plenum KC KPZR
przedstawiciele Tatarów Krymskich znów wyjechali do Moskwy i przez 16
miesięcy codzienne chodzili do siedziby KC KPZR, Rady Najwyższej ZSRR, Rady
Ministrów ZSRR ubiegając się o petycji.
|
|
Grudzień 1961 – kwiecień 62
|
W Taszkiencie zebrała się
cztery razy młodzież krymskotatarska na spotkanie
dyskusyjno – literackie
|
|
28 sierpnia 1965
|
W Bekabadzie
(Uzbecka SRR) zebrał się tłum obok budynku Komitetu Miejskiego Partii.
Pojawiły się wzmocnione
jednostki milicji, które przystąpiły do rozpędzania tłumu siłą. Po
9 dniach, 6 września aresztowano najbardziej aktywnych uczestników narodowego
ruchu Tatarów
krymskich w Bekabadzie
|
|
16-29 maja 1969
|
W 25 rocznice deportacji we
wszystkich miejscowościach zamieszkałych przez Tatarów miały miejsce mityngi,
zebrania i demonstracje, które spotkały się z ostrą reakcją władz radzieckich
i organów KGB
|
|
9 czerwca
|
Na placu Majakowskiego w
Moskwie miała miejsce demonstracja. Uczestników protestu aresztowano i
doprowadzono do stołecznej komendy milicji. Reszat Dżemilew został wysłany do Kraju Krasnojarskiego
|
|
1 września 1973
|
Powstała w Moskwie „Grupa 73”
która miała celem pomoc politycznym więźniom Poniżnym w Związku
Radzieckim
|
|
11-12 kwietnia 1987
|
W Taszkencie miała miejsce I
ogólnoradziecka narada przedstawicieli grup inicjatywnych
narodowego ruchu Tatarów Krymskich. Wybrano Centralną Inicjatywną Grupę (CIG)
w celu koordynacji działań ruchu narodowego
|
|
17 lipca 1987
|
O godzinie 11 około 700 tatarskich
przedstawicieli rozpoczęło siedzącą demonstrację pod ścianą Kremla, domagając
się przyjęcia delegacji tatarskiej przez Prezydenta
M. Gorbaczowa
|
|
27 lipca 1987
|
Odbyło się spotkanie z
Gromyką
|
|
24 grudnia 1987
|
Rada Ministrów ZSRR wydała
postanowienia „O ograniczeniu meldunku obywateli w niektórych miejscach
zamieszkania obwodu krymskiego i Kraju Krasnojarskiego
|
|
20 marca 1988
|
Odbyła się w Moskwie masowa demonstracja na
rzecz przywrócenia prawa do osadnictwa na Krymie
|
|
12 lipca 1989
|
Rada Narodowości Rady Najwyższej ZSRR
postanowiła utworzyć komisje rozpatrującą problemy narodu krymskotatarskiego
|
|
14 listopada 1989
|
Deklaracja o uznaniu za
bezprawne i przestępcze akty represyjne przeciw narodom podległym przymusowym
wysiedleniom i ograniczeniom prawnym
|
|
23 września 1990
|
Spotkanie komitetu ds.
organizacji Kurułtaju. Delegaci Kurułtaju
wybrali spośród siebie Medżlis liczący 33 osoby. W latach 1991-1993 Medżlis
odbył 15 posiedzeń zwyczajnych i jedno nadzwyczajne. Przez
cały okres przewodniczącym Medżlisu był Mustafa Dżemilew
|
|
16 lutego 1992
|
Mityng ponad 8 tys. Tatarów krymskich
w Symferopolu
|
|
5 maja 1992
|
została
przyjęta konstytucja Autonomicznej Republiki Krym
|
|
17 września 1993
|
Rada Najwyższa Republiki
Krymu przyjęła ustawę o wyborach prezydenta. Zgodnie z ordynacją wyborcza
prezydentem mógł
zostać obywatel Republiki Krymy, przebywający na jego
terytorium ostatnie 10 lat. Zarejestrowano sześciu kandydatów
: Mikołaj Bagrow (niezależny), Włodzimierz Wierchoszański (niezależny), Leonid Oracz (Komunistyczna Partia
Krymu), Iwan Jermakow (niezależny), Jurij Mieszkow (Republikańska Partia
Krymu), Siergiej Szubajnikow (Rosyjska Partia
Krymu). Medżlis oficjalnie popiera M. Bagrowa
|
|
15 stycznia 1994
|
Mieszkow
i Bagrow przeszli do drugiej tury.
|
|
30 stycznia 1994
|
Mieszkow
został prezydentem (popierany przez Komunistyczną Partię
Krymu oraz przez Rosyjska Partię
Krymu). Po objęciu stanowiska
zaczął przeprowadzać aktywna politykę prorosyjską.
|
|
13 stycznia 1995
|
komitet
organizacyjny partii „Adalet” opublikował protest
przeciwko legalizacji Krymskiego Kozactwa.
|
|
11 marca 1995r
|
zjazd Republikańskiej Partii
Krymu (RPK) gdzie
przewodnictwo partii RPK
zadeklarowało poparcie dla bloku „Rosja”, zamierzając iść razem z nim w wyborach
|
|
17 marca 1995 r
|
Władze ukraińskie odwołały
prezydenta Mieszkowa z powodu prowadzenia polityki separatystycznej. Rada
Najwyższa Ukrainy zmieniła część aktów Konstytucji z 6 maja 1992 r. Tatarzy krymscy
z zadowoleniem przyjęli odsunięcie Mieszkowa
|
|
25 maja 1995
|
Rada Najwyższa Krymu
zatwierdziła nowego prezydenta Anatolia Drobotowa.
Jednak władze centralne wyraziły sprzeciw. Przy
poparciu Kijowa władzę objął A. Franczuk (ojciec
pierwszego męża córki Leonida Kuczmy)
|
|
5 kwietnia
|
przybył
na Ukrainę jako pośrednik w konflikcie Wysoki komisarz do Spraw
Narodowościowych OBWE Max van der Stoell
|
|
6 kwietnia
|
J. Mieszkow
zwrócił się z apelem do narodu Krymskotatarskiego
oraz zaczął przeprowadzać zbiór podpisów o referendum w sprawie statusu Krymu
|
|
31 maja 1995
|
Rada Najwyższa Krymu
przyjęła uchwałę „ O polityczno – prawnej sytuacji w Autonomicznej Republice
Krymu” odwołującą referendum
|
|
6 czerwca 1995
|
Minister finansów Ukrainy
postanowił wstrzymać środki na realizacje programu powrotu i osiedlenia
Tatarów krymskich
|
|
8 lipca 1995r
|
W Symferopolu zostało
otwarte przedstawicielstwo ONZ realizujące program pomocy dla Tatarów krymskich
|
|
11 sierpnia 1995r
|
Gabinet Rady Ministrów
Ukrainy przyjął postanowienie nr 636 „O wydarzeniach po decyzji dotyczących
polityczno-prawnych, socjalno-ekonomicznych i etycznych problemów w
Autonomicznej Republice Krymu”, w którym podkreślono konieczność wypracowania
państwowego programu adaptacji i integracji deportowanych Tatarów krymskich w
ramach społeczeństwa ukraińskiego.
|
|
październik
1995
|
Założono przy pomocy
Fundacji Tureckiego Banku Odbudowy bank Imdat
(Pomoc). Jednak ta idea skończyła się wielkim skandalem.
|
|
1 listopada 1995
|
Rada Najwyższa Krymu
przyjęła nową Konstytucję Autonomicznej Republiki Krym, która nie
gwarantowała Tatarom Krymskim przedstawicielstwa w organach władzy lokalnej.
Kilku deputowanych – członków frakcji „Kurułtaj” -
ogłosiło głodówkę.
|
|
20 marca 1996
|
Rada Najwyższa Krymu
zatwierdziła konstytucję Autonomicznej Republiki Krym, z wyjątkiem 20
spornych artykułów, w tym również o językach państwowych.
|
|
28 maja
|
W Kijowie, realizując
polecenie rządu Ukrainy, robocza grupa ekspertów rozpoczęła prace nad
projektem ustawy „O rdzennych narodach i starych narodowościach na Ukrainie”.
|
| |
Rok 1996 zakończył się dla
narodu Krymskotatarskiego akcentem panislamskim i religijnym – wizyta Mustafy Dżemiliewa w Arabii Saudyjskij
w związku z pielgrzymką do Mekki. Na spotkaniu z władzami Saudyjskimi Dżemilew poruszył sprawę kwot zaproszeń muzułmanów na
pielgrzymkę do Mekki.
|
|
5 lutego 1997
|
Rada Najwyższa Krymu podjęła
uchwałę o ustanowieniu 10 lutego dniem wolnym od pracy ze względu na wyznawców
Islamu, odchodzących tego dnia święto zakończenia postu.
|
|
16 kwietnia
|
Rada Najwyższa Ukrainy
uchwaliła ustawę „O wewnętrznych zmianach i uzupełnieniach ustawy „O
obywatelstwie Ukrainy”, która w znacznym stopniu ułatwiała przyjęcie
ukraińskiego obywatelstwa przez Tatarów krymskim.
|
|
4 czerwca 1997
|
Rada Najwyższa Krymu
zdymisjonowała premiera Arkadia Demidenkę i
desygnowała na jego miejsce Anatolia Franczuka.
Zatwierdzono też na stanowisku wicepremiera Lenura Arifowa. Tatarzy krymscy zajęli w ten sposób fotel wicepremiera,
także do rządu trafili Edem Ennanow
(minister opieki socjalnej) i Zija Chalikow
|
|
19 grudnia 1997
|
Odbyła się nadzwyczajna
sesja Kurułtaju. Wówczas 16 członków, opozycyjnie
nastawionych do Mustafy Dżemilewa opuściło Medżlis,
tworząc w 1999 roku partie „Millet”
|
|
Marzec 1999r
|
Została utworzona Rada Narodu
Krymskotatarskiego przy Prezydencie
Ukrainy. Przewodniczący –
Mustafa Dżemilew
|
|
Marzec 2002
|
Wybory do parlamentu,
przewodniczącym został wybrany Borys Dejcz, orientacja na współprace z centrum
|
|
Lato 2004
|
Partia
Muzułmanów Ukrainy i Ruch Narodowy Tatarów Krymskich udzielił poparcia
Wiktorowi Janukowyczowi
|
|
10-12 września 2004
|
W Symferopolu na zebraniu
trzeciej sesji Kurułtaju udzielono poparcie w
wyborach prezydenckich W. Juszczence
|
|
31 października 2004
|
W wyborach prezydenckich na
Krymie na Janukowycza głosowało 68,99%, na Juszczemkę 12,9% wyborców
|