Tadżykistan konspekt wykładu

Emomali Rachmon, do 2007 Emomali Szarifowicz Rahmonow,
 
Od 1970 roku rywalizacja między klanem Chodżentu i Kulab (nowi, wojsko)
 
Rahmon Nabijew (ur. 5 października 1930 Chodżent, zm. 11 kwietnia 1993) – premier Tadżykistanu (1973-1982), I sekretarz KC Komunistycznej Partii Tadżykistanu (1982-1985), wyrzucony za korupcję, za Gorbaczowa Kahar Mahkamow (1985-1991)
 
Luty 1990 – zamieszki w Duszanbe, bunt młodzieży tadżyckiej, starcia z wojskiem, dziesiątki ofiar, represje wobec islamistów.
Kwiecień – listopad 1990 Mahkamow przewodniczącym Sowietu – model Gorbaczowa
Sowiet mianuje Mahkamowa prezydentem 30 listopada 1990, w sierpniu 1991 poparł Janajewa. Demonstracje zmusiły go do ustąpienia i władzę przejął przewodniczący Sowietu Asłonow (31.08-23.09.1991), zakaz kompartii, nacjonalizacja mienia.
Powrót Nabijewa, obejmuje prezydenturę i ogłasza stan wyjątkowy, wygrywa wybory w grudniu 1991. Demonstracje opozycji i wojna domowa w maju 1992
 
Wrzesień 1992 milicja Nabijewa dokonuje zamachu stanu, ale w sierpniu wycofuje się do Chodżentu
 
tymczasowym prezydentem został Akbarszo Iskandarow, a w grudniu 1992 Sowiet wybrał Emomali Rahmonow  głową państwa.
 
Opozycja islamska i demokratyczna tzn. z innych wilajetów: przede wszystkim Badachszan
 
Emomali Rachmon, ur. 1952 Kulab, studia ekonomiczne na Uniwersytecie Duszanbe 1982.
1988 – 1992 dyr. Sowchozu w wilajecie Kulab, deputowany, przew. Obwodowego Komoitetu Wykonawczego Kulab 1992 przewodniczący Sowietu w 1992 Chodżent,
 
Chodżent – Kulab (MSW) – Front Ludowy – oddziały, była nomenklatura, Uzbecy, popierani przez Rosję i Karimowa. D-cy Sangak Safarow (tu Rahmon), Fajzulla Saidow
 
Zjednoczona opozycja: islamiści i „demokraci”, głównie Badachszan, Płd.-Zachód i Garm (region centralny), Islamska Partia Odrodzenia - Kurgantepe, Pamirzy, pomoc klanu Masudów w Afganistanie
 
Duszanbe kontroluje armia ludowo-demokratyczna, ale szef MSW Jakub Salimow zdobywa Duszanbe dla Rahmona
 
1994 – wybory prezydenckie 58,7 % i referendum – za konstytucją 95,7 %, bojkot opozycji
1995 – wybory parlamentarne, bojkot
 
Zjednoczona Opozycja Tadżykistanu: Said Abdulloh Nuri (1947-2006) szef IPOT, działacz muzułmański za Sowietów, Akbar Turadżonzoda, najwyższy dostojnik muzułmański (1988-1991), został wicepremierem, wykluczony z partii w 1999.
 
1997 – pokój
 
Styczeń 1996 d-ca brygady Chudojberdy zdobył władzę w Kurgan-tepe – żądania dymisji Rahmona
 
Amnestia, oddają broń, nowym premierem Jahe Azimow
27 czerwca 1997 rozejm ze ZOT, wejście islamistów do rządu i administracji oraz armii.
Pokój podpisano w Moskwie
 
8/9 sierpnia 1997 – Duszanbe – walki między specnazem Suchroba Kasymowa i ludźmi Jakuba Salimowa, szefa Komitetu Celnego
 
W Kurgan-Tepe bunt Chudojberdy i marsz na Duszanbe – zatrzymany przez gwardię prezydencką przed stolicą. Z zachodu marsz oddziałów samoobrony wiernych Chudojberdemu. 
 
10 sierpnia 1997 – pokonano oddziały Salimowa
11 sierpnia – rozbicie samoobrony
Chudojberdy – zbrojny rozejm
 
Listopad 1998 bunt Mahmuda Chudojberdy w Kurgan-tepe., ale został zepchnięty do Chodżentu i uciekł do Karimowa
 
Sprawa Dżurabekowa, Chudojberdy pracował w MON Uzbekistanu
 
Straty wojenne ok 100 tys.
 
Wrzesień 1999 – referendum – dwuizbowy parlament, kadencja prezydenta 7 lat – za 61,9 %
Listopad 1999 – wybory prezydenckie – Rahmon 96,9 %
 
Kwiecień 1997 – 1. Zamach w Chodżencie  (sprawa Salimowa, 2004 – 15 lat za przewrót)
Grudzień 2004 aresztowany również w Moskwie Machmadruzi Iskanderow, przew. Partii Demokratycznej, ale nie wydany. W 2005 roku porwany.
Gaffor Mirzojew, były szef gwardii prezydenckiej, aresztowany
Przywódcy Zjednoczonej opozycji – aresztowani
Mirzochodżi Nizomow, były szef Komitetu celnego, aresztowany
 
Listopad 2001 – 2. zamach
 
Sierpień 2003 aresztowano w Moskwie Habibulę Nasrułojewa, leadera Frontu Ludowego, który w 1994 poparł Adbulmalika Abdulladżonowa
 
Czerwiec 2003 referendum  2 kadencje prezydenckie po 7 lat,
 
2006 – wybory prezydenckie - 79,3 %  (może jeszcze w 2013, dożywotni w praktyce)
 
47 procent PKB to wpłaty Gastarbeiterów z Rosji
 
Rewindykacje terytorialne do Samarkandy i Buchary
2003 – delimitacja granicy z Chinami
 
Kult jednostki, „aryjska cywilizacja”
2007 – tadżykizacja, nazwisko, zakaz rosyjskich końcówek imion, przepisy obyczajowe
październik 2009 – ustawa o języku – eliminacja wpływów rosyjskich (obcych), tadżycki jedynym językiem oficjalnym
 
4 marca 2010 – koniec z rosyjskim w księgowości i dokumentach państwowych
 
Rachmon ma 7 córek i dwu synów: Rustam i Somon
 
Czerwiec 2012 – zamordowano męża siostry Rachmona