Departamentul Securităţii Statului – DSS - wykład

Departament Bezpieczeństwa Państwa (Departamentul Securităţii Statului – DSS), zwany popularnie Securitate, w skrócie Secu.
 
Od 1967 roku Departamentul Securităţii Statului podlegał Radzie Bezpieczeństwa Państwa (Consiliul Securităţii Statului), stanowiącej część MSW. W 1978 roku Radę zniesiono i DSS stało się integralną częścią MSW. Securitate podlegała bezpośrednio Nicolae Ceauşescu, oficjalnie jako sekretarzowi generalnemu i prezydentowi, a faktycznie jego żonie Elenie. W KC odpowiednikiem wydziału administracyjnego była od zmian organizacyjnych w 1978 roku Sekcja Wojskowa KC KPR (Secţia Militara a CC al PCR), zgodnie ze schematem sowieckim nadzorująca MSW i DSS, MON, Armię i Ministerstwo Sprawiedliwości. Warto zauważyć, iż swoją karierę Conducator zaczął w 1954 roku jako sekretarz ds. organów administracyjnych. W omawianym okresie Sekcją Wojskową kierował sekretarz KC gen. Ion Coman (1980-1989), który po gen. Ionie Ioniţy objął MON (1976-1980). Poprzednio Coman był Szefem Sztabu Armii (1974-1976). Coman należał do najbardziej zaufanych ludzi dyktatora. Ceauşescu wysłał go 17 grudnia 1989 r. do Timişoary by kierował represjami. Coman został aresztowany (22.12.1989) i skazany na 20 lat (odsiedział 3).
 
W omawianym okresie służbach doszło do jednej, ale zasadniczej zmiany. Najwierniejszy człowiek Ceauşescu, Tudor Postelnicu został awansowany na ministra spraw wewnętrznych (3.10.1987) na miejsce zdegradowanego Homoşteana. W ten sposób Conducator utracił całkowitą kontrolę nad Securitate. Jej szefem został zawodowy generał bezpieczeństwa Julian Vlad (5.10.1987). Po przewrocie zrobiono z niego kozła ofiarnego, oskarżono o obronę Ceauşescu i uwięziono, ale sam Vlad twierdził, że wspomagał rewolucję.
Julian Vlad (ur. 1931), początkowo był nauczycielem i aktywistą partyjnym (1948-1951), mimo że jego ojciec po dostaniu się do niewoli na froncie wschodnim, przesiedział w łagrze 10 lat. Po ukończeniu szkoły oficerskiej wstąpił do MSW (1952) w okresie kiedy kadry szkolili i selekcjonowali Sowieci. Mimo iż po 1978 roku tej kategorii oficerów w służbach nie awansowano, ale ich eliminowano, Vlad robił karierę od sfery szkoleń do szefa DSS. Najpierw został szefem Dyrekcji Kadr i Szkolenia MSW (1956-1960), a więc okresie współpracy z Sowietami, wtedy też przeszedł wspomniany kurs „bezpieczeństwa narodowego” KGB (1956/1957)[1]. Gdy rozpoczął się odwrót od współpracy z KGB, Vlad przeszedł do Dyrekcji Kadr Securitate (1960), następnie został dyrektorem szkoły Securitate w Băneasa (1974-1977), sekretarzem stanu w MSW ds. koordynacji struktur kontrwywiadu, czyli Dyrekcji II, III i IV (1977-1983), w tym był odpowiedzialny za zorganizowanie w składzie Dyrekcji III jednostki antyterrorystycznej USLA (Unitatea Specilă de Luptă Antoterroristă), jako sekretarz stanu był podwładnym Postelnicu, potem został wiceministrem spraw wewnętrznych (1983-1987). W latach 1977-1987 zajmował się nawiązywaniem kontaktów między MSW i intelektualistami[2], czyli werbował czołówkę intelektualistów do pracy dla bezpieczeństwa. W latach 1987-1989 Vlad organizował wyjazdy i kontakty zagraniczne Conducatora[3]. Szefa Securitate aresztowano 31 grudnia 1989 i 22 lipca 1991 r. skazano na 9 lat, ale zwolniono 31 grudnia 1993 r.
W sumie Securitate liczyła 38 682 funkcjonariuszy, ale 23 370 należało do specjalnych jednostek (trupele de Securitate), utworzonych 5 lipca 1988 roku i rozlokowanych w czterech centrach: Bukareszcie, Konstancy, Klużu i Timiszoarze . W dyrekcjach centralnych pracowało 6602 osoby, w oddziałach prowincjonalnych 6059, w szkołach 225 i pozostali w CIE . Securitate posiadała wprawdzie 400 tys. zarejestrowanych, ale tylko 137 tys. czynnych tajnych współpracowników . Securitate, wbrew pozorom, wcale nie była liczna, a jej większość stanowiły jednostki do walki zbrojnej z ewentualną rewoltą. Potwierdza się w ten sposób stara zasada, że im państwo totalitarne liberalniejsze, tym policja polityczna liczniejsza, bowiem trzeba kontrolować postępowanie ludzi w sferze wolności. Tam gdzie sfery wolności nie ma, kontrolować nie ma czego.
Struktura DSS
Rada Polityczny – Consiliul DSS
 
Departament Informacji Zewnętrznej Securitate (Departamentul de Informaţii Externe în cadrul Departamentului Securităţii Statului – DIE DSS). Choć w marcu 1978 roku, po ucieczce wicedyrektora DIE Iona Pacepy na Zachód, nazwę zmieniono najpierw na Dyrekcja Generalna Informacji Zewnętrznej (Direcţia Generală de Informaţii Externe – DGIE), a w październiku na Centrum Informacji Zewnętrznej (Centrul de Informaţii Externe – CIE), w literaturze popularniejszy jest poprzedni skrót. CIE składało się przede wszystkim z sześciu wydziałów zaszyfrowanych jako Jednostka Wojskowa – Unitatea Militara:
UM 0544 CIE – wywiad;
UM 0195 CIE – kontrwywiad, kontrola ambasad rumuńskich zagranicą, infiltracja i zwalczanie emigracji, RWE, BBC, Głosu Ameryki, Deutsche Welle;
UM 0110 CIE – identyfikacja szpiegów sowieckich, wywiad w krajach socjalistycznych pracowały tu 304 osoby;
UM 0525 CIE – szyfry;
UM 0107 – ICE Dunărea – przedsiębiorstwo handlu zagranicznego. w którym pracowało 115 oficerów, 10 podoficerów i 12 cywilów, zajmowało się handlem bronią, narkotykami i towarami rumuńskimi oraz ludźmi (pobierało opłaty od rządów RFN i Izraela za każdego migrującego Sasa i żyda), a także kradzieżą i kupnem technologii celem zdobycia dewiz na potrzeby Securitate i państwa. W 1982 roku w jego skład weszła Służba SD (Serviciul Ştiinţa şi Dezvoltare – Wiedza i Rozwój), który poprzednio był samodzielną jednostką wywiadu naukowo-przemysłowego pod nazwą Brigada SD (Ştiinţa şi Dezvoltare).
Brigada U – organizowanie siatki wywiadowczej – po ucieczce Iona Pacepy została rozbita na trzy jednostki terytorialne: UM 0101, UM 0102, UM 0103. Ta ostatnia kontrolowała mniejszość węgierska i jej związki z Węgrami oraz emigrację rumuńską. W sumie w CIE pracowało 2426 funkcjonariuszy[4]. CIE kontrolowało Agencję Walut Obcych, która opłacała publikację zagranicą hagiograficznych książek o Conducatorze oraz „murzynów” piszących prace naukowe na tematy chemiczne oficjalnie publikowane jako dzieła Eleny Ceauşescu, oficjalnie posiadającej tytuł profesora chemii w Rumunii, a prawdopodobnie absolwentki jedynie szkoły powszechnej.
 
Służba „D” (Serviciul “D”) znany jako “Arhivă Documentară” kierował gen. Mihai Ilie (szef Caramana), a nadzorowany przez directorul adjunct al Serviciului Valentin Lipatti. Dezinformacja. Utworzono w 1968 r.
 
Na czele DIE stanął 1 grudnia 1984 roku gen. Aristotel Stamatoiu, poprzednio szef (1980-1.12.1984) i z-ca szefa Dyrekcji III (1972-1980). Stamatoiu objął DIE po okresie wstrząsów, które nastąpiły po odwołaniu gen. Nicolae Doicaru (1960-marzec 1978) i ucieczce do USA jego zastępcy gen. Iona Pacepy (lipiec 1978). Wówczas krótko kierowali DIE Alexandru Dănescu (marzec-październik 1978), Romus Dina (1978-1980) i Nicolae Pleşiţa (1.09.1980-1.12.1984), który również popadł w niełaskę i został odesłany do szkoły Secu w Grădişte jako wykładowca. Wywiad zagraniczny powinien wykryć działania służb zagranicznych, a zwłaszcza działająca w jego ramach antysowiecka jednostka UM 0110. Tymczasem nic takiego nie nastąpiło. Stamatoiu został odwołany dopiero 6 stycznia 1990 roku i przesunięty do rezerwy. Wprawdzie aresztowano go na krótko, ale nie wytoczono mu procesu i zwolniono, po czym wycofał się z działalności.
 
7 listopada ukazała się w Stanach Zjednoczonych książka Pacepy „Czerwone Horyzonty”, która miała kompromitować Conducatora w oczach Zachodu. Autor przedstawiał Elenę Ceauşescu jako główną odpowiedzialną za zło i sowieckiego agenta gen. Militaru jako bohatera pozytywnego. Opis życia dworu Conducatora miał postraszyć nomenklaturę. Wspomnienia Pacepy nie mogłyby się ukazać bez zezwolenia CIA na publikację. Był to zwrot w polityce USA, które dotąd przedłużały klauzulę największego uprzywilejowania, mimo że rewelacje Pacepy znały od 1978 roku, a ambasador David Funderburke podał się do dymisji (13.05.1985) na znak protestu przeciwko popieraniu Ceauşescu przez Amerykę. Nagle jesienią 1987 roku ekipa „Geniusza Karpat” okazała się nieodpowiednia dla Waszyngtonu i dopiero teraz zapowiedziano wycofanie klauzuli (zrealizowane w lutym 1988 r.). Jest to wskazówka, iż polityka rosyjska i amerykańska wobec Ceauşescu były uzgadniane. Pacepa jest podejrzewany o pracę dla KGB – rola Doicaru w 1989/1990. Nicolae Doicaru, były szef DIE, został pierwszym doradcą wicepremiera Voiculescu. Z kolei Doicaru promował Caramana, któremu Roman powierzył SIE (18.01.1990-22.04.1992).[5]
 
Dyrekcja I Informacji Wewnętrznej (Direcţia I informaţii interne, UM 0610), licząca zaledwie 114 pracowników, dzieliła się na 7 służb (servicile):
1. Służba – zajmowała się kontrolą członków byłych partii politycznych, byłych więźniów politycznych i członków organizacji antykomunistycznych;
2. Służba – kontrolowała mniejszości narodowe, zwłaszcza Węgrów, Niemców i żydów;
3. Służba – nadzorowała dysydentów i potencjalnych uciekinierów;
4. Służba – infiltrowała opozycję religijną;
5. Służba – zwalczała akcje o charakterze antyrządowym w sferze sztuki i nauki;
6. Służba – zwalczała akcje o charakterze antyrządowym w sferze szkolnictwa (w tym studenci obcokrajowcy), sportu i sądownictwa;
7. Służba – prowadził działalność analityczną.
 
Dyrekcją I kierował gen. Georghe Raţiu (1986-1989), poprzednio szef Securitate w powiecie Olt (1981-1986). Po obaleniu Conducatora Raţiu nie został aresztowany, lecz wyjechał do Niemiec, następnie do Chin, a po powrocie do kraju został doradcą biznesmana Sorina Ovidiu Vântu[6], który jest jednym z najważniejszych figurantów firmujących majątek mafii i Securitate. Raţiu powinien kontrolować opozycję i informować Conducatora o niebezpieczeństwie. Awansował w 1986 roku, podobnie jak Neculcioiu, w czasie pierwszej fali zmian w służbach bloku.
 
Dyrekcja II Kontrwywiadu w Sektorach Ekonomicznych (Direcţia a II-a Contrainformaţii in Sectoarele Economice – UM 0617) – kontrwywiad gospodarczy, zwalczanie sabotażu. Każda instytucja pod kontrolą. Dyrekcja II razem z kontrwywiadem CIE - UM 0195 kontrolowały negocjacje kontraktów zagranicznych. Sekcja V (Serviciul independent pentru comerț extern) Dyrekcji II kontrolowała handel zagraniczny.
 
Dyrekcją II kierował gen. Emil Macri (1977-1989), który 16 grudnia 1989 roku został wysłany w na czele grupy kryzysowej do Timişoary. Należał do ludzi wiernych Ceauşescu i został aresztowany w styczniu 1990 roku; zmarł w szpitalu więziennym 18 kwietnia 1991 roku przed rozpoczęciem procesu.
 
Dyrekcja III Kontrwywiadu (Direcţia a III-a Contraspionaj – UM 0625),  kontrwywiad cywilny (handel zagraniczny, cudzoziemcy w Rumunii), 245 pracowników. Dyrekcją III kierował gen. Aurelian Mortoiu (1.12.1984-1989), który w grudniu 1989 roku izolował m.in. Silviu Brucana, jednego ze spiskowców. Mortoiu poprzednio był szefem Secu w powiecie Timiş. W roku 1991 Mortoiu został skazany na 3 lata, zwolniony przedterminowo, został ponownie aresztowany w styczniu 1993 roku pod tym samym pretekstem co Homoştean (b. szef MSW) i skazany w apelacji na 16 lat (1997), ale uniewinniony przez Sąd Najwyższy w roku 2002.
 
Dyrekcja IV Kontrwywiadu Wojskowego (Direcţia a IV-a Contrainformaţii Militare – UM 0632), liczyła 1133 pracowników.
Dyrekcją IV czyli kontrwywiadem wojskowym kierował gen. Vasile Gheorghe[7] (1978-1989). To właśnie ta jednostka powinna wykryć spiskowców w wojsku i Securitate. Po obaleniu Ceauşescu gen. Vasile na krótko aresztowano i wprawdzie wytoczono proces, ale w 1991 roku został uniewinniony.
 
Dyrekcja V Bezpieczeństwa i Ochrony (Direcţia a V-a de Securitate şi Garda), liczyła 484 funkcjonariuszy. Odpowiednik BOR i Zarządu IX KGB.
 
Dyrekcją V (UM 0666) kierował gen. Marin Neagoe (1984-22.12.1989). Jego zadaniem było dbanie o bezpieczeństwo rodziny Conducatora. W grudniu 1989 podpisał plan „Cristal”, który miał ochronić Nicolae i Elenę Ceauşescu. Aresztowany 22 grudnia 1989 roku, w maju 1991 roku został skazany na 7 lat za udział w tłumieniu demonstracji.
Mortoiu i Neagoe zostali awansowani w roku, gdy odkryto spisek „Corbii” przeciwko Ceauşescu, więc Conducator liczył na ich lojalność. Coman, Homoştean, Postelnicu, Macri (kontrwywiad gospodarczy), Mortoiu (kontrwywiad) i Neagoe zostali uwięzieni, więc nie byli związani z zamachowcami z grudnia 1989 roku. A kto nie został aresztowany, albo nawet po przewrocie awansował?
 
Dyrekcja VI Śledcza (Direcţia a VI-a Cercetari Penale) – prowadziła śledztwa i przygotowywała oskarżenia.
 
Jednostka Specjalna Obserwacja (Unitatea Speciala „Filaj”) – obserwacja, śledzenie itp.
 
Dowództwo PT Techniki Operacyjnej i Łączności (Comandamentul PT Tehnica Operativa și Transmisiuni) – jednostki obsługi technicznej
 
Jednostka Specjalna „T” (Unitatea Speciala „T”) – technika operacyjna, podsłuchy, nagrania video
Jednostka Specjalna „P” (Unitatea Speciala „P”) – badania, projekty
Jednostka Specjalna „S” (Unitatea Speciala „S”) – przechwytywanie korespondencji
Jednostka Specjalna „R” (Unitatea Speciala „R”) – przechwytywanie transmisji radiowych
Służba „C” Przewóz Tajnej Korespondencji (Serviciul „C” PT. Transportul  Corespondeții Secrete) – poczta dyplomatyczna i tajna
 
Jednostka Specjalna Lotnictwa (Unitatea Speciala de Aviație)
 
JEDNOSTKI SZKOLENIOWE
 
Szkoła Doskonalenia Straży Granicznej (Școala de Perfecționare a Cadrelor de Securitatea  Gărdiștea)
Centrum Doskonalenia Kadr Branești (Centrul de Perfecționare Cadre Branești)
Specjalne Centrum Szkolenia (Centrul Special de Instruire)
 
Powiatowe Zarządy Securitate i Zarząd Stołeczny Bukaresztu (Securitate Județene și a Municipiului Bucureștii) – 6.058 funkcjonariuszy i pracowników cywilnych
 
Dowództwo Oddziałów Securitate (Comendamentul Trupelor de Securitate)
 
Jednostka Specjalna Walki Antyterrorystycznej (Unitatea specială de luptă antiteroristă - USLA – UM 0666)
 
Școala de Ofițeri de Securitate Băneasa podlegała MSW (D. Mazilu 1966)
 
W 1960 roku rozpoczęto czystkę w organach bezpieczeństwa, usuwając Rosjan, Ukraińców, Żydów i Rumunów posiadających rosyjskie żony. W 1962 roku grupa 20 oficerów III Dyrekcji kierowana przez mjra Teodora Dorobanţu[8] zaczęła likwidować siatki sowieckich szpiegów w Rumunii. Za szczególnie podejrzanych uważano: byłych kominternowców, „Hiszpanów”, obywateli, którzy w czasie wojny uciekli do Związku Sowieckiego lub później studiowali tam. Od tego momentu wojskowych i securişti nie wysyłano już na studia do Sowietów. W kwietniu 1964 roku zamrożono stosunki między organami bezpieczeństwa w Rumunii i KGB, a w październiku, po obaleniu Nikity Chruszczowa, ostatni doradcy KGB opuścili kraj.
Pracę grupy mjra Dorobanţu kontynuowało Biuro (1962-1969), następnie samodzielna Służba ds. krajów socjalistycznych (1969-1978) i w końcu jednostka UM 0110 kierowane przez płka Josifa Constantina do roku 1986. Płk Constantin odwiedził jednak Moskwę, gdzie spotkał się z Michaiłem Sacharowskim, w latach 1948-1953 szefem doradców sowieckich, który tworzył służby w Rumunii, a później kierował PGU KGB (1956-1971). Szef CIE Nicolae Doicaru kazał śledzić Constantina „jako łącznika ze służbami sowieckimi”[9]. Skoro jednak dokument ten znaleziono w 1978 roku, dlaczego pozwolono Constantinowi kierować UM 0110 do 1986 roku? Doicaru ukrywał informacje o rekrutacji Pacepy przez Amerykanów[10], a po obaleniu Conducatora przystał do zwycięzców, ale w marcu 1991 roku „zastrzelił” się na polowaniu.
W 1978 roku, po ucieczce Iona Pacepy, miała miejsce fala masowej wymiany kadry kierowniczej w służbach, kiedy ostatecznie eliminowano także wszystkich oficerów, mających jakiekolwiek związki lub kontakty z Sowietami[11].
 
Jednostkę UM 0110 (utworzona 69 fosta UM 0920/A) objął w 1986 (1983) roku gen. Victor Neculcioiu[12], były szef Secu w powiecie Braşov (1980-1986). Po obaleniu Ceauşescu Neculcioiu zamieszkał w Braszowie, gdzie wstąpił do postkomunistycznej Socjalistycznej Partii Pracy. W 1994 roku w wywiadzie stwierdził: „Ci, których kiedyś śledziłem, kierują dziś Rumunią”. Niedługo później wycofał się z życia publicznego i osiadł na wsi pod Braszowem.
Vasile Lupu, z-ca Neculcioiu w UM 0110, kontynuował karierę w służbach, a nawet został nagrodzony stanowiskiem zastępcy szefa SRI (Serviciul Român de Informaţie), służby stworzonej na miejsce Securitate w 1990 roku.
82) Neculicioiu Victor - in 1981 era col., seful Securitatii Brasov.La 15 iunie 1981 semneaza o nota in care identifica persoanele din judetul Brasov care sunt cercetate în problema "Eterul".Victor Neculicioiu era, în 2000, general de brigada în SRI.
 
 
 
Wywiadem wojskowym (Direcţia de Informaţii a Armatei) kierował wiceadmirał Ştefan Dinu (1978-1990), który po obaleniu Conducatora przez krótki kres kierował Dyrekcją III Securitate, a następnie przeszedł na emeryturę. Szefem kontrwywiadu DIA był płk Pavel Coruţ (1985-1990), który w 1971 roku wstąpił do kontrwywiadu marynarki wojennej i pracował w sekcji kontaktów zagranicznych MON (1980-1985). Do rezerwy przeszedł na własną prośbę w grudniu 1990 roku i został dziennikarzem, a potem pisarzem. Dopiero w 2008 roku twierdził, iż Iona Iliescu uważał za gorszego od zbrodniarza Ceauşescu. DIA dysponowała tajną „Siecią 246”, niezależną od Securitate organizacją pokrywającą kraj i gotową do działania na wypadek agresji lub zamachu stanu uruchomionego przez Sowietów[13]. Wywiad wojskowy, podobnie jak w innych krajach bloku, miał stabilne kierownictwo.
 
Corbii
 
W Rumunii w październiku 1984 roku IV Dyrekcja Securitate i jednostka UM 0110 wykryły konspirację grupy nazwanej „Corbii” („Kruki”)[14], która miała dokonać zamachu w dniach 15-17 tego miesiąca, podczas wizyty Nicolae Ceauşescu w RFN, zgodnie z planem grosso modo zrealizowanym w grudniu 1989 roku. Miano aresztować Ceauşescu i jego brata Ilie, Emila Bobu, Tudora Postelnicu i Iona Comana, a po zajęciu Radia i Telewizji wezwać ludność do powstania. Dywizja czołgów gen. Paula Kellera i dywizja zmechanizowana gen. Dumitru Pletosa miały zaszachować w stolicy Securitate. Amunicję dostarczyłby gen. Ion Suceava dysponujący jej zapasami w Tîrgovişte gdzie był komendantem[15]. Według kpt. Radu Nicolae[16], po obaleniu Ceauşescu, szefem partii miał zostać Ion Iliescu, a premierem gen. Ion Ioniţă[17]. Silviu Brucan, który nawiązał kontakt z grupą „Corbii” w 1983 roku, twierdził, że spiskowcy byli w kontakcie z KGB[18]. Siatka składała się z 2 lub 3 trzyosobowych komórek, początkowo niezwiązanych z sobą, w tym: gen. armii Ion Ioniţă, minister obrony (1966-1976), wicepremier i członek Politbiura (1976-1982), Janos Fazekas, członek Politbiura (1967-1974) i minister handlu (1974-1984), gen.-mjr Ştefan Kostyál („Corbul”), łącznik z ambasadą sowiecką, który żądał od niej broni[19], gen. armii Nicolae Militaru („Milică”), gen.-mjr Dumitru Pletos („Petre”) z dywizji zmechanizowanej, kpt. Radu Nicolae („Rodion”), gen. Ion Suceava, kpt. Securitate Vergil Măgureanu, były oficer wywiadu – DIE (1972-1981), ambasador w Turcji Vasile Patilineţ[20], gen. Paul Keller z dywizji pancernej i Silviu Brucan.
Ion Iliescu był ze spiskiem związany dość luźno; po raz pierwszy z Militaru spotkał się w 1982 roku. Militaru potwierdza, że nawiązał kontakt ze spiskowcami właśnie za pośrednictwem Iliescu, w 1983 roku[21]. Z samym Iliescu wszedł w kontakt dość przypadkowo, przy okazji jego odwiedzin w szpitalu, w którym akurat przebywał na początku lat 80. ubiegłego wieku[22].
Jak przyznał Măgureanu, w 1984 roku grupa cywilna spiskowców, do której sam wcześniej przyciągnął Iliescu, nawiązała kontakt z grupą wojskową: Militaru, Ioniţă, Kostyál, Radu Nicolae. Na drugim spotkaniu z Ioniţą obecny był Iliescu. Ostatnie spotkanie odbyło się jesienią 1984 roku[23]. Iliescu potwierdził spotkania z Măgureanu, Militaru i Ioniţą, na których omawiano obalenie Ceauşescu[24]. Prawdopodobnie Măgureanu nie wedział, że Iliescu miał własny kontakt z Militaru od 1982 roku.
Măgureanu, twierdzi, że Militaru od 1984 roku proponował przyjęcie nazwy Frontul Salvării Naţionale (Front Ocalenia Narodowego) dla tworzącej się organizacji[25], co tłumaczyłoby jej późniejsze forsowanie. Trudno jednak widzieć w niej dowód na inspirację sowiecką.
Sorin Ovidiu Vântu, którego informacje pochodzą zapewne od gen. Kostyála, gdyż razem przebywali w celi, twierdzi, iż to Kostyál, stalinista i obywatel sowiecki w 1983 roku na rozkaz Sowietów zwerbował Ioniţę. Znali się dobrze gdyż razem studiowali w Akademii Woroszyłowa (1956-1958). Kostyál twierdził, iż Sowieci opuścili spiskowców wojskowych by skonstruować ekipę cywilną Iliescu[26].
Kpt. Radu Nicolae zeznał, iż zbliżył się nawet do gen. Victora Stănculescu, wiceministra obrony narodowej (1981-1986), by przetestować jego gotowość do włączenia się w zamach 1984 roku, ale Ioniţă zabronił mu dalszego kontaktowania się[27].
Konspiratorzy zostali zdradzeni przez gen. Gomoiu i gen. Popa[28]. Kpt. Radu Nicolae twierdzi, iż w styczniu 1985 roku założyli oni Komitet Ocalenia Narodowego (Comitetul Salării Naţionale – CSN) i sugeruje, iż planowano nowy zamach stanu na luty[29]. Wersję o powołaniu CSN Radu Nicolae potwierdził w audycji telewizyjnej „În legetura cu Frontul Salvării Naţionale”[30]. Po 13 stycznia spotkali się Militaru, Măgureanu i Radu Nicolae i wyjaśnili stosunki między grupą wojskową i cywilną. Wówczas gen. Ioniţă utworzył Comitetul Salării Naţionale. Ostatni raz z Măgureanu Radu Nicolae spotkał się 24 lipca 1987 roku[31]. Z wymienionych uczestników spisku, gen. Kostyál został skazany na 10 miesięcy za „kradzież prądu”, a wiosną 1989 roku aresztowany za posiadanie 1,5 kg pieprzu („spekulacja”)[32], kpt. Radu Nicolae został aresztowany we wrześniu 1987 roku przed kolejnym spotkaniem z Măgureanu i skazany na 10 lat za pospolite przestępstwo, ale zwolniono go w wyniku amnestii już w lutym 1988 roku. Patilineţ zginął w 1986 roku w wypadku samochodowym przygotowanym przez Securitate w drodze z Ankary do kraju. Zanim do tego doszło prowadził rozmowy z ambasadorem sowieckim w Turcji w sprawie pomocy przy przeprowadzeniu zamachu stanu[33]. Na jego pogrzebie obecni byli Ion Iliescu i gen. Ion Ioniţă[34]. Mózg operacji, gen. Ioniţă, zmarł 27 lipca 1987 roku przymusowo internowany w szpitalu. Większość osób zamieszanych w spisek została jedynie przeniesiona do rezerwy i nadal konspirowała.
Iliescu stracił stanowisko przewodniczącego Narodowej Rady Wód (17 marca 1984) i został dyrektorem Wydawnictw Technicznych[35], ale trudno to wiązać ze sprawą spisku, który wykryto dopiero pół roku później.
Od 1986 roku wiadomo było, że Sowiety postawili na Iliescu. Jak wspomina Voiculescu, „Od roku 1986 bardzo wielu aktywistów partyjnych przymilało się do Iliescu przekonanych, że zamieni on Ceauşescu […] starali się przygotować sobie odpowiednią pozycję w momencie wymiany”. Jedni odwiedzali go w Wydawnictwach Technicznych pod jakimś pretekstem, a bardziej bojaźliwi wysyłali liścik[36].
Spiskowcy z 1984 roku odegrali istotną rolę w obaleniu Conducatora w 1989 roku i zajęła ważne miejsca w rządzie w styczniu 1990. Do kwestii tej powrócimy jeszcze i wtedy omówione zostaną sylwetki spiskowców i ich związki z GRU lub KGB. Konsolidacja grup konspirujących, nastąpiła w 1983 roku. Nie wiadomo dokładnie kiedy zawiązano spisek. Według Silviu Brucana jego korzenie sięgają roku 1976, choć z drugiej strony lepiej poinformowany kpt. Radu Nicolae twierdzi, że Ioniţă, spiritus movens spisku, chciał odsunąć partię od wpływu na państwo i uważał, że wzoruje się na akcji gen. Jaruzelskiego (TW „Wolski”, 1946-1954) i jego „zamachu stanu” 13 grudnia 1981 roku, choć nie myślał o zmianie ustroju[37], a więc konkretniejsze działania musiały nastąpić po tej dacie. Przypomnijmy, że Andropow faktycznie przejął władzę na wiosnę 1982 roku (patrz rozdział I, s. 33 i n.), a formalnie w listopadzie 1982 roku. Z upływem czasu uczestnicy spisku coraz bardzie przesuwają go wstecz, więc takie interpretacje można włożyć między bajki. Okres konsolidacji w 1983 roku wskazywałby na związki z Andropowem. Ciekawe, że raport na temat Rumunii 11 Wydział terytorialny-pomocniczy PGU KGB[38], przygotowany właśnie w tym roku, przewidywał katastrofę ekonomiczną kraju w nadchodzących latach i w konsekwencji utratę kontroli przez partię komunistyczną oraz przejście Rumunii do obozu zachodniego[39]. W Moskwie więc zdawano sobie sprawę z niebezpieczeństwa dalszego tolerowania Ceauşescu. Raport wskazywałby również na możliwość podjęcia konkretnych działań przez Andropowa, gdyż bierność PGU oznaczałaby zgodę na taki właśnie rozwój przypadków poza kontrolą. Ewakuacja imperium i demontaż systemu wcale przecież nie oznaczał zgody na rozszerzenie wpływów Zachodu, tylko stworzenie strefy buforowej z dominującą pozycją nomenklatury i wpływami sowieckimi.
Przy obecnym stanie wiedzy nie można jednak spisku Ioniţy z całą pewnością wiązać z planami reformy systemu Andropowa. Jedno jest jasne, konspiratorzy przygotowywali obalenie Nicolae Ceauşescu i byli związani ze służbami sowieckimi, zaś w przypadku powodzenia ich akcji partia komunistyczna utraciłaby kluczową rolę w strukturze władzy.
Zaraz po wyborze Gorbaczowa, 17 marca 1985 roku Miedwiediew przedstawił Gorbaczowowi memorandum, w którym proponował: odnowę kadr kierowniczych, przebudowę zarządzania przedsiębiorstwami („jednostkami produkcyjnymi”), w praktyce pozbawić komitety partyjne wpływu na działalność przedsiębiorstw i zlikwidować wydziały KC zajmujące się poszczególnymi branżami gospodarki[40]. Oznaczało to ograniczenie partii komunistycznej do sfery ideologii czyli jej marginalizację. Jednocześnie przy okazji mianowania Gromyki przewodniczącym Prezydium Sowietu, funkcji połączonej dotychczas ze stanowiskiem sekretarza generalnego Gorbaczow wspomniał po raz pierwszy o oddzieleniu partii od struktur państwa: czasy się zmieniły, oddzielne organy mają różne zadania i zakres odpowiedzialności. Sekretarz generalny musi koncentrować się na roli i pracy partii[41].
 
Sieć Caramana
 
Mihai Caraman został zwerbowany do wywiadu w 1952 roku, po 6 latach nauki w szkole wywiadu mianowano go I sekretarzem i radcą handlowym ambasady we Francji (grudzień 1958). Szefem  DIE był wówczas Mihai Gavriliuc (1955-1959). W latach 1960-1965 Caraman tworzył siatkę wywiadowczą, która w całości znajdowała się pod kontrolą KGB. Udało się jej zinfiltrować NATO, zwerbować Charlesa Hernu – TW „Dinu”, późniejszego ministra obrony narodowej Francji w rządzie socjalistycznym (1981-1985). W 1963 roku Hernu przejęło KGB. Caraman na działalność dostawał od GRU setki tys. dolarów i sowiecki stopień wojskowy kapitana. W 1969 roku z-ca Caramana, kpt. DIE Ion Iacobescu, sprawujący funkcję III sekretarza misji rumuńskiej przy UNESCO, poprosił o azyl i wydał Caramana; Christian Troncotă, op. cit., s. 106-110.
 
Roman podejrzewany jest, że w czasie pobytu we Francji, należał do pozostałej jeszcze części siatki Mihaia Caramana[42], której udało się we Francji zinfiltrować NATO (1960-1969). Siatka wywiadowcza działała pod bezpośrednim nadzorem KGB i GRU.[43] Jak w wielu wypadkach agentów sowieckich powiązania Petre Romana byłyby więc dziedziczne (por. Łukanowa w Bułgarii).
W 2012 roku Roman przyznał się do pracy w wywiadzie.
 
Nicolae Doicaru, były szef DIE, został pierwszym doradcą wicepremiera Voiculescu. Z kolei Doicaru promował Caramana, któremu Roman powierzył SIE (18.01.1990-22.04.1992).[44]