Partie polityczne Bośnii i Hercegowiny
I - Una Sana
II - Posavina
III - Tuzla
IV - Zenica-Doboj
V - Gorażdże
VI - Środkowa Bośnia
VII - Neretwa (Wschodnia Hercegowina)
VIII - Zachodnia Hercegowina
IX - Sarajewo
X - Herceg-Bosna
W Bośni i Hercegowinie system partyjny jest mocno sfragmentaryzowany, z powodu wieloetniczności, tak naprawdę żadna partia polityczna nie ma szans na samodzielne objęcie władzy, musi więc tworzyć koalicje innymi ugrupowaniami. Każda z głównych narodowości zamieszkujących państwo ma jednak swoją główną partie polityczną, która cieszy się poparciem większości obywateli danej narodowości.
Partie wieloetniczne:
- Partia Bośniacka (Bosanska stranka)
- Obywatelska Partia Demokratyczna (Građanska demokratska stranka)
- Partia Liberalno-Demokratyczna (Liberalna demokratska stranka)
- Partia Dla Bośni i Hercegowiny (Stranka za Bosnu i Hercegovinu)
- Ludowa Partia Bośni i Hercegowiny (Stranka penzionera/umirovljenika BiH)
- Socjaldemokratyczna Partia Bośni i Hercegowiny (Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine)
Partie Bośniaków:
- Bośniackohercegowińska Partia Patriotyczna (Bosanskohercegovačka Patriotska Stranka)
- Demokratyczna Wspólnota Narodowa (Demokratska Narodna Zajednica)
- Partia Akcji Demokratycznej (Stranka Demokratske Akcije)
Partie Serbów:
- Demokratyczna Partia Republiki Serbskiej (Demokratska stranka RS)
- Demokratyczny Sojusz Ludowy (Demokratski narodni savez)
- Partia Demokratycznego Postępu (Partija demokratskog progresa RS)
- Partia Niezależnych Socjaldemokratów (Stranka nezavisnih socijaldemokrata)
- Ludowa Partia Republiki Serbskiej (Penzionerska stranka Republike Srpske)
- Serbska Partia Demokratyczna (Srpska demokratska stranka)
- Serbski Sojusz Ludowy Republiki Serbskiej (Srpski narodni savez RS)
- Serbska Radykalna Partia Republiki Serbskiej (Srpska radikalna stranka RS)
- Socjalistyczna Partia Republiki Serbskiej (Socijalistička partija Republike Srpske)
- Liga Ludowego Odrodzenia (Savez narodnog preporoda)
Partie Chorwatów:
- Chrześcijańscy Demokraci (Demokršćani)
- Chorwacka Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (Hrvatska kršćanska demokratska unija)
- Chorwacka Demokratyczna Unia Bośni i Hercegowiny (Hrvatska demokratska zajednica)
- Chorwacka Partia Praw (Hrvatska stranka prava)
- Chorwacka Partia Ludowa (Hrvatska seljačka stranka)
- Chorwacji Blok Prawicy (Hrvatski pravaški blok)
- Blok Ekonomiczny (Ekonomski blok HDU - Za boljitak)
- Nowa Chorwacka Inicjatywa (Nova hrvatska inicijativa)
Parlament BiH
Zgromadzenie Parlamentarne (Skupstina) składa się z dwóch izb:
- Izby Narodów (boś. Vijeće Naroda) - zasiada w niej 15 delegatów, 2/3 spośród nich pochodzi z Federacji Bośni i Hercegowiny (pięciu Chorwatów i pięciu Bośniaków, a 1/3 z Republiki Serbskiej (pięciu Serbów). Delegaci ci są desygnowani przez zgromadzenia parlamentarne poszczególnych elementów składowych federacji. Kworum stanowi dziewięciu członków izby. W skład tej liczby musi wchodzić co najmniej trzech Bośniaków, trzech Chorwatów i trzech Serbów.
- Izby Reprezentantów (boś. Predstavnički Dom, chor. Zastupnički Dom, serb. Представнички Дом) - zasiada w niej 42 członków, spośród których 2/3 pochodzi z terenów Federacji a 1/3 z terytorium Republiki Serbskiej. Członkowie Izby Reprezentantów wybierani są w wyborach powszechnych i bezpośrednich na mocy ordynacji wyborczych przyjmowanych przez zgromadzenia parlamentarne poszczególnych podmiotów federacji. Kworum w tej izbie parlamentu stanowi większość jego ustawowej liczby członków.
Najbardziej wplywowe partie
- SDA (Stranka Demokratske Akcije)
Bośniacka politycna partja narodowa. Stworzona w Maju 1990 roku. Organizowana przez elity muzulmanskie, nazywane jako ”Partja Muzulmanskiego Kulturowo-Historycznego Kręgu”, pod kierownictwem Aliji Izetbegovića, Muhameda Filipovića i Fikreta Abdića. Partja była pirwszą bośniacką partją narodowej orientacji w Jugosławii. Założyła w Sarajewo czasopismo ”Ljiljan”. Po upadku komunizmu SDA zwyciężyła na wyborach parlamentarnych BiH w 1990 roku i obecnie wciąż cieszy się największą popularnością wśród ludności bośniackiej BiH, ma swe oddziały w Horwacji i Serbii (Sandžak region).
Ideologia partii: konserwatywny muzulmanski nacjonalizm, idea stworzenia państwa muzulmanskiego.
Przywódcy partii: Alija Izetbegović (1990-2000), Sulejman Tihić (2001-...)
- SDS (Srpska demokratska stranka)
Została stworzona w Lipcu 1990 roku pod kierownictwem Radovana Karadžića. Status wiodącej partii w Serbskiej Republice i głównej serbskiej partii w BiH SDS ustąpiła SNSD na wyborach parlamentarnych 2006 roku. Partja podlega sankcjom USA za zbrodnie pszeciw człowieczeństwa i czystki etniczne w trakcie wojny domowej w BiH.
Ideologia: Nacjonalistyczny sojusz serbów BiH, opozycja bądź-jakiej formy nizależności bosnijczyków od Serbii.
Działacze partii: Radovan Karadžić (1990-1996), Biljana Plavšić (1990-1997), Momčilo Krajišnik, Nikola Koljević, Dragan Čavić.
Terażniejszy przywódca partii: Mladen Bosić
- HDZ BiH (Hrvatska demokratska zajednica)
Najbardziej wpływowa horwacka partja BiH. Stworzona w sierpniu w sierpniu 1990 roku, brała udział we wszystkich wyborach parlamentarnych BiH. Regularnie cieszy się poparciem horwackiego elektoratu w związku z czym prawie zawsze miała swych przedstawicieli w urządzie BiH (1990-2000, 2002-2006). Obecnie HDZ BiH dysponuje dwoma partjami-satelitami:
- Nowa Chorwacka Inicjatywa (Nova hrvatska inicijativa, NHI), Krešimir Zubak
- Horwacka Demokratyczna Unia 1990 (Hrvatska demokratska zajednica 1990, HDZ 1990), Božo Ljubić
Ideologia: chrześćjańska demokracja
- SBiH (Stranka za Bosnu i Hercegovinu)
Została stworzona w Kwietniu 1996 roku pod kirownictwem by Harisa Silajdžića, który do dziś pozostaję prywódcą partii. Pozycjonuje się jako partia wieloetniczna, niektóre uważają SBiH za najbardziej liberalną partię bośniackego spektrum politycznego, ale przez władze Sebskiej Republiki jest traktowana jako bośniacka nacjonalistyczna partia. Na wyborach parlamentarnych 2006 roku wraz z opozycyjnymi horwackimi partjami występowała za zmiany do Konstytucji BiH w związku z czym osiągnęła sukces
Ideologia: liberalizm, dążenie do zjednoczenia 2-ch entatów BiH (Federacji BiH i Sebskiej Republiki)
- SNSD (Savez nezavisnih socijaldemokrata)
Powstała w brzeźniu 1996 roku pod kirownictwem Milorada Dodika (który obecnie pełni funkcję premjera BiH) i Nenada Bastinaća jako wywodząca się z niezależnych człąków Asamblei Narodowej Serbskiej Republiki. W październiku 2001 w wyniku połączenia z Demokrztyczną Socjslistyczną Partją partja przyjęła obecną nazwę – SNSD
Ideologia: szeroko pojmowana socjaldemokracja.
- SDP BiH (Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine)
Partia powstała w grudniu 1998 roku z połączenia SDP i SD BiH (Socijaldemokrati); SD BiH z koleji wywodzi się z SRSJ (byle komuniści Jugoslawskiej Federacji), która powstała w1990 roku pod kierownictwem rektora Sarajawskiego Uniwersytetu Nehada Kecmanovića dla podtrzymania ostatniego premjera Jugosławii Ante Markowića w jego dążeniu do utrzymania federacji. W 1996 roku SDP i SD BiH wystartowały w wyborach w koalicji Zdruzena Lista.
Ideologia: Socjaldemokracja, apelacja do nieetnicznej terminologii, podkreślanie pełnej równości wszystkich obywateli BiH
Pzywódca: Zlatko Lagumdžija (były minister spraw zagranicznych BiH).
Wyniki wyborów 1990
Partie | Lidery | Izba Obywateli | Izba Municypalna |
Liczba mandatów | Liczba mandatów | ||
SDA (Stranka Demokratske Akcije) | Alija Izetbegović, Muhamed Filipović, Fikret Abdić | 43 | 43 |
SDS (Srpska demokratska stranka) | Radovan Karadžić, Biljana Plavšić | 34 | 37 |
HDZ (Hrvatska demokratska zajednica) | Davorin Perinović, Stjepan Kljujić | 21 | 24 |
SK-SDP (Savez Komunista-Socijalisticka Demokratska Partija) | Nijaz Djuraković | 15 | 4 |
SRSJ (Savez Reformskih Snaga Jugoslavije) | Nehad Kecmanović | 12 | 1 |
DSS (Demokratski Socjalistski Savez) | 1 | - | |
MBO (Muslimanska Bosnjacka Organizacja) | Adil Zultikarpasić | 2 | - |
EKO (Ekologiski Pokret) | 1 | - | |
SSO/DS (Socijalistski Savez Omladina/ Demokratska Stranka) | 1 | - | |
SPO (Srpski Pokret Obnove) | - | 1 | |
razem | 130 | 110 |
Wyniki wyborów do Izby Reprezentantów 1996
Partie | Lidery | Liczba mandatów | ||
Federacja Bośnii i Hercegowiny | Republika Serbska | razem | ||
SDA (Stranka Demokratske Akcije) | Alija Izetbegović | 16 | 3 | 19 |
SDS (Srpska demokratska stranka) | Radovan Karadžić, Biljana Plavšić | - | 9 | 9 |
HDZ BiH (Hrvatska demokratska zajednica) | Dario Kordić, Pero Marković | 8 | - | 8 |
SBiH (Stranka za Bosnu i Hercegovinu) | Haris Silajdžić | 2 | - | 2 |
NSSM (Narodni Savez za Slobodan Mir) | - | 2 | 2 | |
ZL (Zdruzena Lista BiH: UBSD+ REPUBLIKANCI+ HSS+MBO+ SDP) | 2 | - | 2 | |
razem | 28 | 14 | 42 |
Wyniki wyborów do Izby Reprezentantów 1998
Partie |
Lidery |
Liczba mandatów | ||
Federacja Bośnii i Hercegowiny | Republika Serbska | razem | ||
Koalicija za CD BiH (SDA+SBiH+LS+GDS) | Alija Izetbegović (SDA), Haris Silajdžić (SBiH), Rasim Kadić(LS), Ibrahim Spanić(GDS) | 14 | 3 | 17 |
HDZ BiH (Hrvatska demokratska zajednica) |
Jadranko Prlić, Ante Jelavić, Pero Marković |
6 | - | 6 |
SDP BiH (Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine) |
Selim Beslagić, Sejufdin Tokić, Zlatko Lagumdzija | 4 | - | 4 |
SDS (Srpska demokratska stranka) | Momcilo Krajisnik, Boro Bosić | - | 4 | 4 |
Sloga (SNS+SPRS+SNSD) |
Biljana Plavšić (SNS), Zivko Radisić (SPRS), Milorad Dodik (SNSD) |
- | 4 | 4 |
SRS RS | - | 2 | 2 | |
Socijaldemokrati BiH |
2 | - | 2 | |
DNZ BiH (Demokratska Narodna Zajednica) | Fikret Adbić | 1 | - | 1 |
NHI HKDU (Narodna Hrvatska Iniciativa) | Kresimir Zubak | 1 | - | 1 |
Radikalna Stranka RS | - | 1 | 1 | |
razem | 28 | 14 | 42 |
Wyniki wyborów do Izby Reprezentantów 2002
Partie |
Lidery |
Liczba mandatów | ||
Federacja Bośnii i Hercegowiny | Republika Serbska | razem | ||
SDA (Stranka Demokratske Akcije) | Muhamed Filipović, Fikret Abdić | 9 | 1 | 10 |
SDS (Srpska demokratska stranka) | Mladen Bosić, Dragan Čavić | - | 5 | 5 |
SBiH (Stranka za Bosnu i Hercegovinu) | Haris Silajdžić | 5 | 1 | 6 |
SDP (Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine) | Zlatko Lagumdžija | 4 | 1 | 5 |
SNSD (Stranka nezavisnih socijaldemokrata) | Milorad Dodik, Nebojša Radmanović | 3 | 3 | |
HDZ BiH (Hrvatska demokratska zajednica) | Ivo Miro Jović, Mate Boban, Jadranko Prlić, Dario Kordić, Ante Jelavić, Dragan Čović | 5 | - | 5 |
Partija demokratskog progresa RS | - | 2 | 2 | |
Socijalistička partija Republike Srpske | - | 1 | 1 | |
BOSS (Bosanska stranka) | Mirnes Ajanovic | 1 | - | 1 |
Stranka penzionera/umirovljenika BiH | 1 | - | 1 | |
DNZ(Demokratska Narodna Zajednica) | 1 | - | 1 | |
Nova hrvatska inicijativa | 1 | - | 1 | |
Ekonomski blok HDU - Za boljitak | 1 | - | 1 | |
razem | 28 | 14 | 42 |
Wyniki wyborów do Izby Reprezentantów 2006
Partie | Lidery | Liczba mandatów | |||
Federacja Bośnii i Hercegowiny | Republika Serbska | razem | |||
SNSD (Stranka nezavisnih socijaldemokrata) | Milorad Dodik, Nebojša Radmanović | - | 7 | 7 | |
SDA (Stranka Demokratske Akcije) | Muhamed Filipović, Fikret Abdić | 8 | 1 | 9 | |
SBiH (Stranka za Bosnu i Hercegovinu) | Haris Silajdžić | 7 | - | 7 | |
SDP BiH (Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine) |
Zlatko Lagumdžija | 5 | - | 5 | |
SDS (Srpska demokratska stranka) | Mladen Bosić, Dragan Čavić | - | 3 | 3 | |
HDZ BiH (Hrvatska demokratska zajednica) | Mate Boban, Jadranko Prlić, Dario Kordić, Ante Jelavić, Dragan Čović, Ivo Miro Jović | 3 | - | 3 | |
HDZ 1990 Hrvatsko Zajedništvo | Božo Ljubić | 2 | - | 2 | |
Bosanskohercegovačka Patriotska Stranka-Sefer Halilović | Sefer Halilović | 1 | - | 1 | |
Partija demokratskogo progresa RS | - | 1 | 1 | ||
Narodna stranka Radom za boljitak | Mladen Ivanković-Lijanović | 1 | - | 1 | |
Demokratski narodni savez | - | 1 | 1 | ||
DNZ (Demokratska Narodna Zajednica) | 1 | - | 1 | ||
razem | 28 | 42 | |||