III Rzeczpospolita w odcinkach

Teresa Bochwic, III Rzeczpospolita w odcinkach. Kalendarium wydarzeń styczeń 1989 – maj 2004, Arkana Kraków 2005, s. 289.

W Polsce wszyscy chorują na brak pamięci. Politycy nie mają przeszłości, a to co robili przed teraźniejszością nie ma żadnego znaczenia. Dlatego tak ważną jest książka Teresy Bochwic, która ukazuje kto co robił i mówił w ciągu 16 lat III RP.

Spróbujmy przykładowo odtworzyć przeszłość demiurga III RP posługując się „Kalendarium”.

31 stycznia 1989

W szyfrogramach polskiej placówki kontrwywiadu w Moskwie (pseudonim Żarski, kryptonim Grupa Operacyjna „Wisła”) zauważono, że władze w Warszawie niepotrzebnie utrudniają kontakty polskiej opozycji konstruktywnej z władzami i mediami radzieckimi, np. sprzeciwiły się w poprzednim roku planowanej wizycie Michnika i Andrzeja Wajdy na zaproszenie Związku Filmowców.

6 lutego 1989

Wg notatki dyrektora Departamentu III MSW gen. Krzysztofa Majchrowskiego do gen. Jaruzelskiego główni architekci polityki podczas obrad Okrągłego Stołu to Bronisław Geremek i Adam Michnik.

23 kwietnia 1989

KO przy Lechu Wałęsie z udziałem Regionalnych Komitetów Obywatelskich zatwierdził listę kandydatów „S” do Sejmu i Senatu. Powołano komisję programową i pełnomocników ds. wyborów oraz ds. wydania gazety wyborczej (Helena Łuczywo, Adam Michnik, Ernest Skalski).

8 maja 1989

Ukazał się w nakładzie 150 tys. egzemplarzy pierwszy numer legalnego już dziennika opozycji, „Gazety Wyborczej” wydawanej przez spółkę Agora (kapitał zakładowy 150 tys. zł równe pół przeciętnej pensji, udziałowcy Zbigniew Bujak, Aleksander Paszyński, Andrzej Wajda.), z napisem „Nie ma wolności bez „S””. Lech Wałęsa wyznaczył Adama Michnika na redaktora naczelnego, zastępczynią została Helena Łuczywo z podziemnego „Tygodnika Mazowsze”. „GW” otrzymała niskooprocentowane kredyty na kwotę kilkuset milionów zł w wyniku porozumień Okrągłego Stołu i przydział papieru na druk. Gazeta podlegała cenzurze państwowej.

5 czerwca 1989

Konferencja prasowa KO „S” – Janusz Onyszkiewicz przedstawił wyniki wyborów jako kłopot dla strony „S”owej. Geremek w „GW”: „Wybory niczego nie zmieniły, bo zmienić nie mogły”, potem skomentował: „W dniu, który powinien być dniem wielkiego szczęścia, myślałem głównie o zagrożeniu”. Michnik przestrzegał w „Gazecie” przed powtórzeniem się w Polsce Placu Tienanmen i zdławieniem demonstracji ludu przez wojsko, jak w Gruzji.

9 czerwca 1989

Adam Michnik rozmawiał z Czesławem Kiszczakiem na temat układu „wasz prezydent, nasz premier”, zakładając, że jeżeli prezydentem zostanie Wojciech Jaruzelski, a I sekretarzem KC PZPR Mieczysław Rakowski, to premierem będzie Bronisław Geremek, co otwierałoby możliwość uzyskania pomocy Zachodu dla Polski. Kiszczak zaproponował dla opozycji tekę wicepremiera i kilka ministerstw.

1 lipca 1989

OKP nadal nie wysuwał kandydatury Wałęsy na prezydenta PRL „z braku warunków demokratycznych”. Kuroń i Michnik postulowali poparcie kandydata, który zagwarantuje powołanie rządu „S”owego.

3 lipca 1989

Adam Michnik ogłosił w „Gazecie Wyborczej” pomysł: „Wasz prezydent, nasz premier”, oparty na „sojuszu demokratycznej opozycji z reformatorskim skrzydłem obozu władzy”. Prezydent gwarantowałby ciągłość polityczną, premier przeprowadziłby reformy. Karol Modzelewski zwracał uwagę, ze oznaczałoby to wzięcie odpowiedzialności bez wzięcia pełnej władzy. Tadeusz Mazowiecki odpowiedział artykułem w „TS” pt. „Spiesz się powoli”.

25 sierpnia 1989

w „Gazecie Wyborczej” pełen zaskoczenia komentarz Michnika: „Mazowiecki to polityk bez wątpienia wybitny. (..) Nie wątpię, że ma (..) ramowy choćby program wyprowadzenia gospodarki polskiej z kryzysu.”

28 lutego 1990

OKP zagroził rozłam. Posłów, różniących się poglądami od prezydium OKP Michnik nazwał „frustratami bez kwalifikacji”.

20 marca 1990

Rząd powołał komisję do przeglądu archiwum MSW (tzw. Komisja Samsonowicza, ministra nauki) – w składzie Andrzej Ajnenkiel, Jerzy Holzer, Bogdan Kroll (dyrektor Archiwum Akt Nowych), Adam Michnik. Komisja od kwietnia do czerwca badała archiwa MSW.

13 kwietnia 1990

„Gazeta Wyborcza” dyskretnie poinformowała, że jej redaktor naczelny, poseł Adam Michnik przegląda „teczki z aktami obecnych liderów "S" zawierające materiały o ich działalności do grudnia 1988.”

28 kwietnia 1990

Sejm odrzucił projekt nacjonalizacji majątku b. PZPR. Przy aktywnym poparciu posłów Kuronia i Michnika utrzymane zostały przywileje emerytalne dla b. pracowników peerelowskich organów ścigania. Pogląd, że należy zrównać prawa emerytalne Michnik nazwał „zoologicznym antykomunizmem”.

1 czerwca 1990

Wałęsa odwołał Henryka Wujca z funkcji sekretarza KO, Wujec oponował, odbyła się korespondencja za pośrednictwem „GW”. Słynna depesza do Wujca z tekstem „Czuj się odwołany". Dwa dni później Wałęsa próbował odwołać Michnika z posady naczelnego „GW”, bezskutecznie.

15 października 1990

Debata telewizyjna Jarosław Kaczyński – Michnik.

13 grudnia 1990

W „Gazecie Wyborczej” ukazał się artykuł Michnika „W imię przebaczenia”: „zwracam się do posłów Sejmu RP, aby uchwalili ustawę abolicyjną dla jego [stanu wojennego] architektów
”.
Z okazji 10 rocznicy stanu wojennego Michnik wystąpił w Polskim Radiu w wielogodzinnej audycji okolicznościowej z Jerzym Urbanem. „Reflex” Jacka Kurskiego i Piotra Semki (TVP) pokazał, jak dzień wcześniej Michnik odjeżdżał sprzed gmachu telewizji z Moniką Olejnik i Urbanem na imieniny do Aleksandra Kwaśniewskiego. „Wyborcza” określiła program jako metodę propagandową typową dla stanu wojennego.

22 kwietnia 1992

W TV program "Reflex" pokazał, jak Michnik we Francji uczestniczy w promocji książki Jaruzelskiego „Kajdany i schronienie. Wspomnienia. Zakończone rozmową z Adamem Michnikiem", gdzie nazwano stan wojenny „mniejszym złem”. Obaj politycy wystąpili w telewizji francuskiej w programie „Zbrodnia i przebaczenie”. YV pokazała słynną wypowiedź Michnika do dziennikarzy: „Odpieprzcie się od generała!”.

6 czerwca 1992

Adam Michnik napisał w „GW”, że państwo było w niebezpieczeństwie i dobrze, że prezydent szybko zadziałał.

17 kwietnia 1993

„Każdy mógł być oprawcą i ofiarą w czasach PRL” – napisał Michnik o czasach PRL.

9 września 1995

Adam Michnik i Włodzimierz Cimoszewicz (SLD) opublikowali w „GW” wspólnie artykuł „O prawdę i pojednanie”, w którym nawoływali do stworzenia wspólnej – partyjno-opozycyjnej – wizji historii Polski.

17 listopada 1998

Poseł Mariusz Kamiński (AWS Liga Republikańska) założył interpelację w Sejmie do ministra koordynatora służb specjalnych Janusza Pałubickiego o podstawy prawne, przebieg działania i wnioski czteroosobowej komisji (tzw. komisji Michnika), która wiosną 1990 roku badała archiwa MSW. Minister udzielił skąpych wyjaśnień.

20 stycznia 1999

W jezuickim Loyola Marymont University w USA konferencja pt. „Rachunek sumienia: Kościół polski wobec antysemityzmu, 1989 – 1999”; z Polski bp Tadeusz Pieronek, senator Krzysztof Kozłowski i red. A. Michnik. Protesty Polonii amerykańskiej i środowisk prawicowo-katolickich w Polsce.

3 października 1999

PAP podał, że „komisja Samsonowicza i Michnika", badająca wiosną 1990 roku archiwa MSW, nie dopełniała formalności: nie wpisywali do metryczki badanych teczek, dat wizyt ani swoich nazwisk.

3-4 lutego 2001

Adam Michnik nazwał gen. Kiszczaka człowiekiem honoru w wywiadzie Agnieszki Kublik i Moniki Olejnik w „GW”. Wróble ćwierkały, że mogło to mieć związek z zapewnieniem swobodnego rozwoju gazety po przewidywanym na jesień zwycięstwie postkomunistów.

Grudzień 2001

Adam Michnik w polsko-niemieckim piśmie „Dialog” postulował likwidację pionu śledczego IPN jako wyjątkowo szkodliwego.

14 maja 2002

Adam Krzemiński i Adam Michnik wysunęli projekt powołania we Wrocławiu planowanego już wcześniej przez Niemców w Berlinie Centrum Przeciw Wypędzeniom.

22 lipca 2002

Premier Miller, Aleksandra Jakubowska i Lech Nikolski z Kancelarii Premiera uzgadniali ze spółką Agora (Helena Łuczywo, Adam Michnik) szczegóły ustawy o RTV.

Grudzień 2002

Na kilka dni przed wejściem pod obrady sejmu nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji Adam Michnik ujawnił w „GW” nagranie taśmy, z której wynikało, że Lew Rywin wystąpił w lipcu z korupcyjną propozycją - za 17,5 mln dolarów wpłynie na rząd, by ten zmienił niekorzystny dla Agory projekt ustawy, uniemożliwiający Agorze kupno Telewizji Polsat. Rywin powołał się na „grupę trzymającą władzę”, wymienił nazwiska premiera Millera, prezesa TVP Roberta Kwiatkowskiego i Andrzeja Zarębskiego. Michnik wyjaśnił półroczne opóźnienie publikacji „śledztwem dziennikarskim”.

8 lutego 2003

Sejmowa Komisja Śledcza przez kilka dni przesłuchiwała Adama Michnika. Opowiedział m.in., jak na jego prośbę Janina Paradowska z „Polityki” usunęła pytanie o aferę Rywina z wywiadu z premierem Millerem. Podkreślił kilkakrotnie, że Leszek Miller nie miał nic wspólnego z propozycją Rywina wobec Agory. Swoje stosunki z Millerem określił jako „ludzkie”.

6 marca 2003

Komisja śledcza przesłuchała Jerzego Urbana, który źle ocenił rządy premiera Millera i jego ekipy. Urban powiedział, że pija stale wódkę z Michnikiem i spędza weekendy z Rywinem, a wielu członków rządu Millera odwiedziło go w lecie ub. roku z pytaniem, czy „coś na nich ma”.

1 lipca 2003

Sejmowa komisja śledcza odrzuciła wniosek pięciorga posłów o przesłuchanie prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego. Okazało się, że już latem 2002 roku prezydent otrzymał od Rywina notatkę, informującą o konfrontacji z Michnikiem u Millera.

2 października 2003

Adam Michnik w prywatnym radiu odmówił Katarzynie Kolendzie-Zaleskiej prawa zadawania mu niektórych pytań.

21 października 2003

Kolejne wielodniowe przesłuchanie świadka Adama Michnika w Komisji Śledczej. Michnik na pytanie, czy poinformował Millera o swojej rozmowie z Jakubowską już z okresu toczącego się śledztwa, w której radził jej odsunięcie się na jakiś czas od polityki: „zezwala [mi] prawo, żebym ja decydował, o których spotkaniach chcę zeznawać, a o których zeznawać nie chcę”. Jan Rokita (PO) wniósł o ukaranie świadka Michnika przez sąd grzywną za odmowę zeznań.

25 października 2003

Michnik podczas przesłuchania w Komisji Śledczej powtórnie oświadczył: „to ja nie muszę zeznawać”.

13 grudnia 2003

Polska i Unia Europejska pozytywnie zakończyły negocjacje rozszerzeniowe. Telewizja transmitowała uroczyste podpisanie porozumienia w Kopenhadze jako wielki sukces Millera. Ukoronowaniem były uściski Michnika z Millerem i gratulowanie sobie sukcesu Michnika z Kwaśniewskim.

7 stycznia 2004

Paweł Smoleński z „GW” zeznał, że osobiście nagrywał rozmowę Michnika z Rywinem; przyznał, że to Michnik a nie Rywin wymienił kwotę 17,5 mln dolarów, i że wiedział, choć nie poinformował czytelników, o notatce, przekazanej prezydentowi Kwaśniewskiemu przez Rywina w lipcu 2002.

23 marca 2004

Sąd odrzucił wniosek Rywina o sprawdzenie telefonów przychodzących do Michnika w dniu nagrania; twierdził, że podczas rozmowy z nim Michnik kilkakrotnie rozmawiał przez telefon, którego dzwonek powinien być na nagraniu, a nie ma go.

10 kwietnia 2004

Jednocześnie w dwóch gazetach – „Rzeczpospolitej” i „Wprost” ukazały się materiały, krytykujące Michnika. „Wprost” opisało, jak z Wajdą i Onyszkiewiczem jako przedstawiciele „konstruktywnej opozycji” rozmawiali w 1988 i 1989 roku z Rosjanami.

Kwiecień 2004

Wojna prasowa między „Gazetą Wyborczą” Michnika a „Newsweekiem” Tomasza Wróblewskiego z zarzutami o antysemityzm itp., po artykule „Newsweeka” o restytucji mienia żydowskiego w Polsce.

Autor publikacji
Archiwum ABCNET 2002-2010