Nota bibliograficzna

W języku polskim dysponujemy pracami Juliusza Demela: Historia Rumunii, Ossolineum Wrocław 1986, s. 474, która kończy się na okresie II wojny światowej, zawiera przegląd bibliograficzny, zwłaszcza dotyczący stosunków polsko-rumuńskich; Aleksander Guza, Wrocław 1977, poświęcona okresowi zjednoczenia. W języku rumuńskim istnieje praca zbiorowa: Istoria Romaniei, Vol. I-IV, Bucuresti 1960-1964, choć obciążona jest serwitutami ideologicznymi. Te same ograniczenia wykazują inne opracowania opublikowane w Rumunii, nawet w okresie względnej liberalizacji: M. Constantinescu, C. Daicoviciu, S. Pascu, Istoria Romanilor; Bucuresti 1969; A. Otetea, M. Berza, I. Nestor, Istoria poporului roman, Bucuresti 1970. Ze starszych syntez należy wymienić: C. C. Giurescu, Istoria Romanilor, Vol. I-III, Bucuresti 1938-1946 oraz tegoż autora: Istoria Romanilor din cele mai vechi timpuri si pina la moartea regelui Ferdinand (1943). W języku angielskim istnieje praca R. Seton-Watsona, A History ot the Romanians (1963). Już na emigracji krótką historię Rumunii napisał: Vlad Georgescu, Istoria Romanilor de la origini pina in zilele noastre, Los Angeles 1984, s. 394, zawiera ona obszerne wskazówki bibliograficzne. Niedawno ukazały się pamiętniki ministra spraw zagranicznych w latach 1930-tych, Grigore Gafencu, Insemnari politice 1929-1930, Humanitas, Bucuresti 1991, s. 381. Victor Frunza, Istoria Stalinismului in Rommia, Humanitas, Bucuresti 1990, s. 588, obejmuje historię partii komunistycznej do 1980 roku, ale najwięcej miejsca poświęcono latom 1940-tym. Kronikę rumuńskiego gułagu napisał: Cicerone lonitoiu, Morminte taracruce, V.I Coresi Freiburg 1982, s. 545; V.111983, s. 430; V.III 1985, s. 465; opublikowana przez autora wersja francuska nie stanowi wiernego tłumaczenia oryginału rumuńskiego. lonitoiu zebrał ogrom materiału na temat systemu więziennictwa, liczby ofiar, przygotował listy imienne zamordowanych więźniów itp. Na temat eksperymentu ze zmianą świadomości więźniów zmuszonych do wzajemnego torturowania się pisali: Virgil lerunca, Pitesti, Limite, 1981, s. 110 (przekład polski w piśmie drugiego obiegu "Karta" 183 roku) i Dumitru Bacu, Pitesti centru de reeducare studentea, wyd. II, Hamilton, Ontario 1989, s. 205. Zbiory artykułów na temat polityki komunistycznej Rumunii wydali: Georgescu, Poitica si istorie, Gazul comunistilor romani 1944-1977, Ed. II, Muenchen 1983, s. 158; pod redakcją tegoż, Romania Years (1944-1984), The Washington Papers/115, New York 5, s. 92; Daniel N. Nelson, Romania in the 19805, Westview Press, Boulder, Colorado 1981, s. 313. Ruchu oporu w Besarabii dotyczy: Nicolas Loupan (wyd.), A Letter from the "Prison of the Peoples'; Brussels 1983, s. 26. Najlepiej zamach stanu i reżyserię "rewolucji rumuńskiej" przedstawił: Radu Portocala, Autopsie du coup d'Etat roumain au pays du mensonge triomphant, Calman - Levy, Paris 1990, s. 195 oraz Andru Sauca, KGB-ul si revolutia romma, Editura Balek in cooperare cu Lika Import-Export, Bucuresti, iunie, 1992. Dumitru Mazilu, Revolutia furata. Memoriu pentru tara mea, Bucuresti 1990, s. 320, okres, w którym odgrywał ważną rolę, przedstawia jako "spontaniczną rewolucję", natomiast wiarygodności nabiera opis wydarzeń na etapie pozbywania się przez Iliescu niektórych sojuszników, w tym autora. Grupul pentru Dialog Social wydał Raport asupra evenimentelor 13-15 iunie 1990, Bucuresti 1990, s. 209. Okres od 1945 roku do 1991 obejmują: Gorneliu Goposu, dialoguri cu Vartan Arachelian, Editura Anastasia 1991, s. 147. Klasyczne opracowanie historii Besarabii z 1923 roku wznowiono w Rumunii: lon Nistor, Istoria Besarabiei, Humanista, Bucuresti, 1991, s. 351, zaopatrując dodatkowo w tabele obrazujące rozwój Besarabii i jej sytuację narodowościową w okresie 1918-1940, do podboju sowieckiego. Po francusku istnieje tłumaczenie pracy pochodzącej z tego samego okresu: Alexandru Boldur, La Bessarabie et les relations russo-roumaines, Paris 1927 ed. Gamber J. Na emigracji ukazały się N. Dima, Besarabia and Bukovina. The Soviet-Romanian territorial dispute (1982) i G. Cioranescu, Bessarabia. Etnogenezie i demografii ludności gagauskiej w Bułgarii półocno-wschodniej, Dobrudży i Besarabii południowej oraz bułgarskiej emigracji do Besarabii południowej poświęcił pracę w języku bułgarskim młody historyk i turkolog bułgarski, Iwan Gradeszlijew, Gagauzite, Biblioteka Dobrudża nr 5, Dobricz 1993, s.128. Historię Siedmiogrodu należy poznawać czytając jednocześnie prace rumuńskie i węgierskie: C. Daicoviciu, S. Pascu (red.), Din istoria Transilvaniei, V. I-II, Bucuresti 1960-1961; C. C. Giurescu, Transilvania in istoria poporului roman, Bucuresti 1967; nakładem Węgierskiej Akademii Nauk ukazała się trzytomowa historia Siedmiogrodu, wieńcząca 10-letni okres badań; Kopeczi Bela (red.), Erdely tőrtenete, Budapest 1986, trzeci tom obejmuje okres od 1830 oku do naszych czasów. Pracy tej poświęcona została konferencja w Debreczynie, z której materiały, wraz z angielskim streszczeniem, wydano w: Istvan Racz (red.), Tanyulmanyok Erdely tőrteneteról, Szakmai konferencja Debrecen 1987; október 9-1 O, Debrecen 1988, s. 312. Również nakładem Węgierskiej Akademii Nauk ukazała się rólka historia Siedmiogrodu (Erdely, rővid tőrtenete), Akademiai Kiadó, Budapest 1989, s. 476. Obejmuje ona okres do zakończenia I wojny światowej i zawiera obszerną bibliografię.

Autor publikacji: 
INTERMARIUM: