24 września 2001 roku w Chorezmie skazano na karę śmierci szefa tajnej grupy muzułmańskiej, która planowała porwanie samolotu do Afganistanu; jego 19 towarzyszy otrzymało kary od 4 do 21 lat pozbawienia wolności. Pod koniec lipca oddziały Islamskiego Ruchu Uzbekistanu [ta organizacja terrorystyczna nie tylko znalazła się na „liście Busha”; wymienił ją również podczas mowy w Kongresie – przyp. J.K.] znów atakowały placówki straży w Batken, 35 km od miasta Kyzył Kia na granicy między Tadżykistanem i Kirgistanem. Po zamachach w USA, na Uniwersytecie w stolicy Kirgistanu, Biszkeku pojawiły się ulotki pochwalające samobójcze ataki na Nowy Jork.
W Uzbekistanie w lutym 1999 roku tamtejsi islamiści pozostawili pięć samochodów pułapek zabijając 16 osób, porwali autobus zabijając 2 pasażerów i kilku policjantów oraz wzięli zakładników w górach Kirgistanu: w 1999 roku 4 amerykańskich alpinistów, którym udało się uciec, a w rok później 4 japońskich geologów. Ulubionym terenem ataków zbrojnych jest kirgiska prowincja Batken, na pograniczu Tadżykistanu i Uzbekistanu. Przejście z Afganistanu do Tadżykistanu jest dla partyzantów stosunkowo łatwe.
IRU działający na terenie Uzbekistanu, Kirgistanu i Tadżykistanu, skupiający fundamentalistycznych terrorystów z tych krajów, w połowie lat 90. przeniósł swą kwaterę główną do talibów. Jednocześnie Iran udostępnił swoją rozgłośnię radiową dla nadawania komunikatów Ruchu. Jeden z jego przywódców Zubair ibn Abdulrahim przyznał, że Ruch utrzymuje kontakty z talibami. W czerwcu Ruch po raz pierwszy wysłał swoje oddziały do walki u boku talibów przeciwko Masudowi. Szef wojskowy IRU, Dżumabaj Chodżijew, zwany Dżuma Namangani ze względu na pochodzenie z miasta Namangan, należy do Al-Qaedy Osamy ben Ladena.
IRU dąży do utworzenia islamistycznego państwa w dolinie łączącej Afganistan, Kirgistan i Tadżykistan, które w perspektywie miałoby objąć całą Azję Środkową. Inne plany mówią o powołaniu emiratu, który objąłby oprócz Azji Środkowej również Afganistan i Pakistan.
Plany założenia światowego emiratu powstała w 1953 roku w Palestynie organizacja Hizb ut-Tahrir, która w 1995 roku przeniosła się do Azji Środkowej i zdaniem prezydenta Kirgistanu, Akajewa, zdołała przeniknąć do muzułmańskich rejonów Rosji.
Drugą grupą w Azji Środkowej związaną z ben Ladenem jest tajna ujgurska Szark Azatłyk Taszkiłaty - Organizacja Wyzwolenia Wschodu, założona na początku lat 1990 w chińskiej prowincji autonomicznej Sinkiang. Jej celem jest założenie islamistycznego państwa Turkiestan Wschodni. Na 25 mln Ujgurów, 7 mln mieszka w tej prowincji, gdzie stanowi prawie 60 proc. ludności. W Chinach żyje ponadto 0,9 mln Kazachów i 130 tys. Kirgizów. Obecnie ocenia się, że w Kirgistanie mieszka 150 tys. Ujgurów, z czego 80 proc. przybyło w latach 50. i 60. Pozostali mieszkają głównie w Kazachstanie.
Władze Kirgistanu nie zarejestrowały ze względu na sprzeciw Chin Ujgurstan Azatłyk Taszkiłaty - Organizacji Wyzwolenia Ujgurystanu, wobec czego w 1996 roku w podziemiu w Kirgistanie powstał oddział SZAT-u z Sinkiangu.
W grudniu 1997 roku Ujgur z Arabii Saudyjskiej, M. Turkistoni przekazał działaczowi IRU, T. Juldaszewowi 260 tys. dolarów na zakup broni, która w połowie miała być przeznaczona dla ujgurskiego SZAT-u. W Biszkeku toczy się właśnie proces zabójców przewodniczącego stowarzyszenia kulturalnego Ujgurów Kirgizji, N Bazakowa. O akt ten oskarżono podziemie ujgurskie, które miało wykonać wyrok na Bazakowie za odmowę współpracy z SZAT-em. W ubiegłym roku doszło w Ałma Acie w Kazachstanie do strzelaniny, gdy policja odkryła tam tajną kwaterę SZAT-u.
W tej sytuacji nie dziwi, że Uzbekistan i Tadżykistan udostępnił, a Kazachstan zapowiedział oddanie do dyspozycji Stanom Zjednoczonym swych baz lotniczych. Samoloty amerykańskie już wylądowały nieopodal Taszkientu oraz w południowym Tadżykistanie. Bezzałogowa maszyna amerykańska zestrzelona ostatnio przez talibów wyleciała właśnie z Uzbekistanu.
25 maja 2001 roku na posiedzeniu Rady Kolektywnego Bezpieczeństwa w Erewaniu postanowiono utworzyć siły wspólnego reagowania w Azji Środkowej. Jednocześnie zarówno WNP, jak też tzw. Piątka Szanghajska, w skład której wchodzą: Rosja, Chiny, Kazachstan, Kirgistan, Tadżykistan, a do której dołączył ostatnio Uzbekistan, utworzyły swoje centra antyterrorystyczne. Na szczycie Piątki Szanghajskiej przyjęto konwencję o wspólnej walce przeciwko terroryzmowi, separatyzmowi i ekstermizmowi. Islamiści weszli więc w konflikt jednocześnie z USA, Rosją i Chinami.