Czy koniec wojny między Gazpromem i Bułgarią?
Po rocznych negocjacjach Bułgaria i Gazprom zawarły porozumienie wstępne dotyczące zasad eksportu gazu rosyjskiego do Bułgarii i jego tranzytu do Grecji, Macedonii, a w przyszłości także do Turcji. Bułgarzy dążyli do wyeliminowania pośredników i dzięki temu obniżenia cen gazu rosyjskiego oraz do odzyskania kontroli państwowej nad jego importem. Dlatego usunęli najpierw z przedsiębiorstwa Topenerdżi, które odgrywało rolę pośrednika, bułgarskie spółki nomenklaturowe związane z Rosjanami: Multigrup i należący doń częściowo Overgaz (50 proc. jego akcji posiada sam Gazprom). W ten sposób Topenerdżi stało się spółką po połowie Gazpromu i państwowego Bułgargazu.
Na mocy zawartego obecnie porozumienia Bułgargaz wyjdzie z Topenerdżi, które stanie się w całości spółką Gazpromu i straci pozycję oficjalnego pośrednika. Bułgaria, czyli Bułgargaz, będzie musiał wynegocjować umowy o dostawę i tranzyt gazu z Gazeksportem - zewnętrzną firmą Gazpromu. W ten sposób Bułgargaz i Gazprom będą handlować bezpośrednio.
Gazprom sprzedaje gaz swoim firmom - córkom po 78 dolarów za tysiąc m3, podczas gdy ceny bazowe dla Bułgarii wynoszą 85-88 dolarów za tysiąc m3, tzn pośrednicy zarabialiby do 10 dol za tysiąc m3. Bułgarzy chcą obniżyć tę cenę o 3 do 5 dolarów. Jednocześnie Rosjanie płacili dotąd Bułgarii za tranzyt równowartość 8 proc. przetransportowanego gazu, np za 7 mld m3 gazu dla Turcji, musieliby zapłacić rocznie 47,6 mln dolarów, licząc cenę gazu po 85 dolarów za m3.
Bułgarzy są gotowi obniżyć opłaty tranzytowe w zamian za niższe ceny gazu przeznaczonego dla samej Bułgarii. Oblicza się jednak, że tranzyt ma wzrosnąć z dzisiejszych 7-8 mld m3 do 19 mld m3 w roku 2010.
Rosjanie zgodzili się też, by 20 proc należności za gaz Bułgarzy zapłacili dostawami w towarach.
Obecnie Bułgarię czekają wyczerpujące negocjacje w sprawie cen gazu i opłat tranzytowych, a ponadto niejasna jest pozycja spółki Gazpromu - Topenerdżi, za którą kryje się nomenklaturowy Overgaz. Szefem obu jest Sasza Donczew, który ukończył Moskiewską Akademię Nafty i Gazu. Overgaz Inc. posiada na terenie Bułgarii sieć dystrybucyjną gazu. Należy on w 50 proc. do Gazpromu, w 20,5 proc. do Multigrup, w 5 proc. do Banku Kredytowego i w 24,5 proc. do Overgaz ood. Pozostaje więc niebezpieczeństwo, iż mimo starań rządu bułgarskiego, Gazprom, wykorzystując Overgaz, będzie w stanie ingerować w dystrybucję gazu na terenie Bułgarii i wykorzystywać ją do stosowania nacisku politycznych oraz popierania części nomenklatury bułgarskiej związanej z rosyjskim sektorem paliwowym.