I.) Rosja, kandydatura M. Pirinskiego w momencie następnych wyborów prezydenckich, szanse kandydatury Liłowa.
Posiedzenie (plenum) Rady (dawny KC) BSP odniosło się do wyborów w Rosji, ponieważ Widenow liczył, że zwycięstwo Ziuganowa i Łukanowa przyniesie mu korzyści. Zwycięstwo Ziuganowa stworzyłoby atmosferę bardziej przyjazną Widenowowi. Czasy kiedy sowiecki ambasador zmieniał sekretarzy w ciągu nocy już minęły. Jelcyn będzie bardziej sprzyjał Łukanowowi, ale nieznana jest rola Lebiedzia.
Główną przeszkodą kandydatury Pirińskiego jest Konstytucja. Tylko obywatel bułgarski, którego rodzice byli obywatelami Bułgarii w chwili urodzenia może kandydować. To zastrzeżenie zostało stworzone przeciw Łukanowowi, ponieważ jego rodzice byli obywatelami sowieckimi w chwili kiedy się urodził. Natomiast rodzice Pirinskiego byli obywatelami amerykańskimi.
Komisja prawna BSP pod przewodnictwem Stojłowa (człowiek Liłowa) postanowiła, że Pirinski nie jest obywatelem z urodzenia.
Sąd Konstytucyjny uciął sprawę Pirinskiego. W Sądzie większość stanowili stronnicy Żeliu Żelewa, który robił wszystko by zatruć życie Stojanowowi. Głosowali oni więc na korzyść Pirinskiego.
Jeśli BSP ma innego kandydata niż Pirinski oznaczałoby to, że chce przegrać wybory prezydenckie. Nawet SDS przyznało, że tylko Pirinski może pokonać Stojanowa.
Kandydatura Liłowa była wykluczona. Jeśli Pirinski byłby wykluczony w grę wchodziliby Sedow Błagowest, marszałeku parlamentu (bez szans), Nikolaj Kamow, Nora Ananiewa. Kamow (Liłow) i Poptodorowa (Łukanow) mieliby duże szanse występując razem. Kamow oficjalnie zrezygnował (Liłow również).
Wśród kandydatów na wiceprezydentów wymienia się: Ivana Guenowa, Ivana Gajtandżijewa, Jordana Szokagerskiego, Elenę Poptodorową, Kamowa, Ananiewą.
Doszło do reorganizacji rządu, ale Widenow utrzymał swoją pozycję, ponieważ:
- BSP nie mogła pokazać, że dymisjonuje Widenowa pod presją SDS (wotum nieufności);
- tak naprawdę Widenow ma większość w radzie tej części, która może zwoływać kongres lub konferencję. Liłow i Łukanow chcą pozbyć się Widenowa.
Widenow mimo wszystko odejdzie w ciągu dwóch, trzech miesięcy. Tym razem rewolta będzie zorganizowana tylko przez samych komunistów, nie przez opozycję. W sumie SDS jest zadowolona, że Widenow pozostaje u władzy, gdyż będzie on zmuszony do narzucenia restryktywnych środków i BSP pójdzie na ustępstwa. Bożkow (SDS) stwierdził: Widenow u władzy jest gwarancją naszego przyszłego zwycięstwa.
Są trzy klany w kierownictwie BSP: Widenowa, Liłowa i Łukanowa. Sojusze zmieniają się cały czas. Przed zjazdem KC Liłow i Łukanow zjednoczyli się przeciw Widenowowi, ale w trakcie zjazdu - według Jordanowa - w chwili wotum nieufności na wniosek SDS, Łukanow porozumiał się z Widenowem dzieląc sferę wpływów: Łukanow - energetyka, Widenow - sektor żywonościowy i Liłow został z niczym. Wszystko może się zmienić w ciągu kilku tygodni.
Na nowy kryzys - nieunikniony - trzeba poczekać do jesieni. Nastroje społeczne są bardzo napięte. SDS liczy, że jeszcze się pogorszą co pozwoli jej wygrać wybory prezydenckie i parlamentarne odpowiednio w 1996 i 1997 roku.
Podział wpływów w BSP jest nieunikniony. Do tej pory Widenow miał przewagę.
Prezydent - Żan Widenow, dawny człowiek Liłowa, a teraz sam szef klanu;
wiceprezydenci:
Donczo Konakczijew - mówi to co myśli Widenow,
Krasimir Premianow - Widenow,
Georgij Pyrwanow - Łukanow,
Janaki Stojłow - Liłow,
Komitet Wykonawczy:
ludzie Widenowa: Klara Marinowa, Nikolai Kojczew, Kirył Żelew, Lubomir Kolarow, Nikolai Dobrew;
człowiek Łukanowa: Saszka Karakaczijew;
ludzie Liłowa: Nikolai Kamow, Jurij Borisow;
figuranci: Violetta Warilewa, Mirosław Popow, Anton Grigorow.
Grupa Łukanowa: Pirinski, Bokow, Elena Poptodorowa, Elizaveta Milenowa, Czawdar Kiuranow.
Zmiany zamierzone przez Widenowa w Komitecie Wykonawczym:
odejście Kamowa (Liłow) i Borysowa (Liłow).
Klara Marinowa zastąpiła Filipa Bokowa na stanowisku rzecznika prasowego.
Nowi członkowie: Zlatimir Orsow (Orion), Iskra Bajewa, Lilian Sirakow, Wasyl Kalinow.
Valentin Vacew jako doradca Widenowa.
Grupa Liłowa będzie próbować przeforsować Kamowa na stanowisko wiceprezydenta lub ograniczać władzę Komitetu jeśli pozostanie on wierny Widenowowi.
Jest możliwe, że Związek na rzecz Demokracji Społecznej opuściłby BSP i stworzył nową partię ze starymi reformistami, którzy opuścili BSP, a później SDS. Na jesieni wszystko się okaże. Secesja grupy parlamentarnej BSP została zatrzymana przez wotum nieufności SDS, które tak naprawdę nie chciało obalać Widenowa, ale skorzystać na mediacji podczas dyskusji w parlamencie.
Przeciwniecy Widenowa chcieliby się pozbyć go na kilka miesięcy przed wyborami prezydenckimi, ale Widenow ma zawsze większość w Radzie Najwyższej i może eliminować te próby. Widenow przegra, ale kryzys okaże się znacznie głębszy.
II ) Zobowiązanie się prezydenta Żelewa i M. Stojanowa do respektowania wyników prawyborów.
Amerykański Instytut Republikański sfinansował prawybory przeznaczając na to sumę 350 tysięcy dolarów. Zobowiązania zostaną dotrzymane. Ludzie Żelewa jak Łudżewa, którzy chcieliby je zakłócić są zbyt słabi i nie mają żadnego znaczenia.
Biura wyborcze zostały rozdzielone normalnie (ich liczba - 3333) jak podczas wyborów prezydenckich. Każdy obywatel wioski lub miasta, który chciał, mógł w nich uczestniczyć. A więc nawet jeśli komuniści chcieliby mogli głosować na równi ze zwolennikami SDS. W praktyce tylko 10% głosujących było komunistami. Jeśli komuniści nawoływaliby do uczestniczenia w tych prawyborach i głosowania na Żelewa to on by wygrał. Jednak oni zignorowali te prawybory.
Na początku SDS miał trzech kandydatów: Petyra Stojanowa, Alexandyra Jordanowa, Assena Agowa i spośród nich został wybrany Stojanow.
Prawybory zostały zorganizowane przez fundację Pobieda (Zwycięstwo) stworzoną przez SDS, DPS i Związek Narodowy (sojusz Parti Demokratycznej Sawowa i Bułgarski Chłopski Związek Narodowy - BZNS Anastazji Moser). Rada polityczna fundacji składała się z trzech wiceprzewodniczących swoich organizacji i trzech innych członków (nie przewodniczących). Tak więc każda z organizacji posiadała dwa głosy. Komitet wyborczy liczył 12 członków, po 4 z każdej organizacji.
Wydaje się, że republikanie walczyli na ziemi bułgarskiej przeciw Departamentowi Stanu, ponieważ wszystkie osoby zaangażowane są powiązane z Amerykanami, ale w różny sposób.
Wszyscy ludzie Żelewa, którzy organizowali prawybory swojej partii mają powiązania amerykańskie:
- Ivan Krystew, politolog, szef Liberlanych Centrów Strategicznych,
- Emil Koszłukow, długi pobyt w USA po 1990 roku,
- Mirosław Sawilewski, koordynator kampanii Żelewa.
O wszystkich trzech mówiło się „amerykańscy protegowani”.
Stojanow uzyskał - 562 tys. głosów, Żelew - 282 tys. z tego 150 tys. głosów tureckich. Żelew wygrał w 6 z 31 departamentów. Stojanow uzyskał w dużych miastach od 60% do 85% głosów.
III. DPS:
DPS jest organizacją Ahmeda Dogana, który napotyka na opozycję młodych kierowaną przez Günera Tahira. Dogan nie miał interesu w tym by Żelew przegrał ponieważ już mu pomagał w obaleniu rządu SDS Filipa Dimitrowa w 1992 roku. Tahir reprezentuje skrzydło pro SDS-owskie, podczas gdy stare kierownictwo (Dogan, Osman Oktai, Szerife Mustafa, Younal Lutfi - wszyscy byli agenci i oficerowie służb bezpieczeństwa) są przeciwni koalicji z SDS. Młodzi Tahira przygotowywują się do obalenia na jesieni Dogana (przed wyborami prezydenckimi), ale to Dogan posiada pieniądze i kontakty z Turcją. W przeszłości jeden z przeciwników Dogana - Kapsazov został zabity. Dogan i Tahir doszli do porozumienia i DPS dało wolną rękę w głosowaniu swym członkom, ale Dogan w sekrecie wysyłał listy na prowincje w których nakazywał głosować na korzyść Żelewa. W praktyce tylko w regionie Tahira Turcy głosowali na Stojanowa.
Kierownictwo DPS:
Ahmed Dogan - przewodniczący
ośmiu wiceprzewodniczących ( ośmiu, żeby nie mogli zagrozić Doganowi): Sherife Mustafa (kobieta, agentka służb bezpieczeństwa), Miumin Emin, Airusz Hadżi (człowiek Dogana), Mustafa Zankow, Junal Lutfi (agent służb bezpieczeństwa), Osman Oktai (agent służb bezpieczeństwa), Kasmen Dal, Gü ner Tahir.
Tahir był przekonany, że dzięki koalicji z SDS Turcy będą uzyskiwać powoli prawa, których oczekują. Z kolei frakcja Dogana nie widzi różnic między BSP i SDS. Tahir uważa koalicję z BSP w przeszłości (polityka Dogana i Żelewa) za katastrofalną.
Tahir: DPS podpisze porozumienie z SDS i tym razem Turcy będą gotowi do wejścia w przyszłości do rządu SDS.
Żądania Turków: obowiązkowe szkolnictwo tureckie, szkoły średnie, prywatne stacje radiowe zwłaszcz regionalne, inwestycje w regionach tureckich, równe prawa w administracji.
Uwaga:
W Bułgarii są tylko dwie siły: BSP i SDS. Prowadzą one bezustanną walkę, która przybiera formę secesji; każda siła prowokuje secesje w obozie przeciwnika, a zwłaszcza w kierownictwie. Tahir w DPS, Petko Iliew w BZNS będą próbować zmienić kierunek swych organizacji. Ludzie Moser byli już odsunięci przez Iliewa i będzie on próbował destabilizować stronnictwo Moser (zresztą ma rację; Moser nie zna się w ogóle na polityce; kieruje BZNS tylko dlatego, że jest córką Gema Dimitrowa).
IV.) Rola cara Symeona w Bułgarii.
Król może mobilizować ludność politycznie i oddać najprawdopodobniej zwycięstwo SDS.
Tylko Trenczew jest przekonanym monarchistą i Moser jest przekonaną republikanką. Sama Moser nie spotkała się z królem i opowiada się za republiką. Inne partie są podzielone.
SDS chciałby posłużyć się Symeonem, ale bez otwartego deklarowania swojego stanowiska. SDS nie zaangażowała się w przywrócenie Konstytucji z Tyrnowa do czasu spotkania z Symeonem. Niemniej SDS jest zdecydowana w jednym punkcie: jeśli przejmie władzę zorganizuje referendum za lub przeciw monarchii. Dla SDS car jest katalizatorem rewolty przeciw BSP.
SDS chciałaby, żeby Symeon złożył deklarację polityczną, że jest antykomunistą, czego Symeon unika za wszelką cenę.
Kierownictwo SDS i Symeon spotkali się dwa razy i inicjatywa ta wyszła od obu stron. Niektórzy członkowie SDS, jak zieloni (Ekogłasnost) Sugarewa spotkali się z Symeonem oddzielnie. SDS podkreśla, że jest jedyną siłą polityczną, która spotkała się z Symeonem jako partia polityczna i to jest prawda.
BSP odmówiła spotkania z Symeonem w parlamencie tłumacząc, że trzeba by wszystkie ugrupowania parlamentarne uzgodniły ze sobą, czy Symeon może wejść do parlamentu. Spotkał się więc ona z innymi (oprócz Moser) poza budynkiem parlamentu. Symeon spotkał się nawet z komunistycznymi merami miast (Ruse, Pleven, Burgas, Szumen, Blagoevgrad, Assenovgrad, Kazanłyk), ale generalnie nie znalazła się jeszcze w łonie BSP grupa, która chciałaby grać kartą monarchii.
Turcy popierają Symeona. Spotkanie w regionie tureckim zostało jednak odwołane, by uniknąć możliwych kłopotów z nacjonalistami bułgarskimi. DPS nie spotkało się z Symeonem.
Wizyta Symeona była zorganizowana przez Grupę Koordynacyjną: Borys Dimowski, Radoj Ralin, Jordan Wassiliew.
650 tysięcy obywateli podpisało petycję „Symeon II - szef państwa”, ale w większości jako protest przeciw obecnej sytuacji ekonomicznej.
Sawow, który spotykał najczęściej Symeona, ponieważ jest on przewodniczącym Komitetu Pogrzebowego jego ojca, zapewnił, że Symeon chciałby grać jakąś rolę polityczną w Bułgarii.
Sawow nie może otwarcie popierać monarchii ponieważ zależy on od Moser w w Związku Narodowym, a Partia Demokratyczna jest bardzo słaba.
SDS chciałaby, żeby Symeon otwarcie ją poparł.
Organizacja monarchistyczna „Federacyjne Carstwo Bułgarii” podkreśla z kolei, że król powinien działać na rzecz konsensusu między SDS i komunistami.
Federacja jest jednak słaba i nie może kontrolować sytuacji. To SDS i BSP decydują. Federacja nawet boi się referendum i opowiada się za tym, żeby parlament w sytuacji kryzysowej i podziale 50% na 50 % zaprosił Symeona do powrotu na tron. Sondaże wskazują, że społeczeństwo jest podzielone pół na pół: 48% uważa, że koalicja BSP może uratować kraj i 47,4% są zdania, że tylko zjednoczona opozycja może to zrobić. Bułgarzy wierzą w BSP, ale są krytyczni wobec rządu Widenowa. SDS, która chce zdyskredytować BSP nie będzie mieć więc łatwej pracy.
Wywoławszy olbrzymie nadzieje Symeon wróci do nowego kraju na jesieni. BSP nie może działać przeciw niemu, ponieważ posiada on paszport bułgarski, jest więc obywatelem. Jest bardzo możliwe, że postawa BSP się zmieni. Podczas jego wizyty jedyną przeszkodą był fakt, że BSP torpedowało spotkanie w parlamencie.
Jeśli Symeon przyjedzie w momencie wyborów, czy na kilka dni przed nimi SDS wygra. Symeon nie przedstawia się jako antykomunista, ale jest postrzegany jako przeciwnik reżimu.
IV.) BERD i M. Widenow.
W praktyce rząd nie ma pola manewru. Rezerwy dewizowe spadły do poziomu 500 milionów dolarów, a ludzie stracili swoje oszczędności. Kryzys spowodowany przez politykę subwencji jest całkowity. Spodziewana jest na jesieni fala demonstracji. SDS jest gotowa wyjść na ulice. Scenariusz SDS przewiduje zwycięstwo w wyborach prezydenckich i parlamentarnych.
Wspominałem o tym, że wszystko było subwencjonowane. Tak naprawdę bank centralny systematycznie pompuje dolary na rynek wewnętrzny, ale rezerwy zostały wyczerpane. Widenow obieca wszystko, zamknie fabryki, które zbankrutowały i natychmiast je otworzy pod pretekstem restrukturalizacji. Jeśli będzie dokładny BSP przegra wybory. BSP nie jest dalej w stanie reformować państwo. SDS liczy, że całą „czarną robotę” (podwyżki cen) wykona Widenow, przegra i dzięki większości 70% SDS z BZNS i DPS będą mogły dokończyć reformy. Bożkow zdecydował się przeprowadzić reformy za wszelką cenę.
Christo Petkow (komunistyczne związki zawodowe) jest przeciwko Widenowowi i chciałby rządu koalicji ze sobą samym wspieranym lub nie przez SDS.
W każdym razie jeśli SDS przejmie władzę będzie miała wiele problemów z KSNB (Petkow) i Podkrepą Trenczewa (tak naprawdę dwa związki zawodowe, które teraz współpracują są przeciwko umiarkowanym żądaniom MFW, ale tylko KSNB mówi o tym otwarcie). Współpraca między SDS i Podkrepą jest lepsza niż za Filipa Dimitrowa. Bożkow podkreśla, że trzeba negocjować i znaleźć kompromis ze związkowcami, ale Podkrepa na pewno uprzykrzy życie SDS, ponieważ jej członkowie pracują w przedsiębiorstwach deficytowych.
Jordanow i Bożkow podkreślają, że SDS zaakceptuje wszystkie warunki MFW (Międzynarodowego Funduszu Walutowego) i Banku Światowego.
W Bułgarii powstaje system mafijny. BSP liczy 500 tys. członków i są oni wspierani przez rząd. BSP można postrzegać jako grupę interesu komunistów. Pytanie nie stoi tak, Widenow ma, czy nie środki do działania, ponieważ dysponuje wszystkimi środkami, ale czy będzie on chciał przeprowadzać reformy, czy nie. Nie będzie chciał szkodzić interesom własnej grupy.
Widenow nie ma już więcej kredytu, ale jest bardzo trudno pozbyć się go.
Pierwszy Bank Prywatny (PCzB) stworzony przez Łukanowa, będący właściwie bankiem BSP (obrót kapitałami partii), stał się niewypłacalny (zamknięty pod międzynarodowym naciskiem MFW i Banku Światowego), ponieważ pożyczał komunistycznym dyrektorom deficytowych przedsiębiorstw. Szef PCzB Venc Josif wspierał kandydata Widenowa na stanowisko mera Sofii (przegrał z Sofiańskim z SDS). Upadłość PCzB zaszkodziła sektorowi prywatnemu, a zwłaszcza małemu biznesowi.
Łukanow - kieruje olbrzymią grupą finansową - Multigrup powiązaną z Rosjanami. Jej bazą jest przemysł naftowy, sektor emergetyczny. Jest to grupa dawnych członków Komsomołu.
Widenow - wymyślony przez Liłowa by zaszkodzić Łukanowowi - bardzo szybko zaczął tworzyć swoją własną grupę nazwaną „grupą przyjaciół” i stowarzyszenie Orion. Główną postacią Oriona jest Rumen Spasow, syn Mirczo Spasowa, byłego ministra spraw wewnętrznych, który umarł podczas swego procesu. Żona Mircza Spasowa, Veska Medżidijewa - dyrektorka banku Oriona: Banku Rolniczego i Przemysłowego Bułgarii - zatrzymana pod zarzutem wyłudzania pieniędzy, uciekła do Europy Zachodniej.
Akcjonariusze banku Oriona: deputowany Zlatimir Orsow, deputowany Angel Dimow (szef spółek, które wyłudzały pieniądze przez bank), Atanas Ganew, Angel Wasilew (dyrektor Kolonela). Dyrektor wykonawczy - Cecka Petrowa uciekła razem z Veską. Inny dyrektor Lubomir Conew.
Lubomir Kolarow, szef Komitetu Poczty i Telekomunikacji, czołwiek Widenowa, podpisał porozumienie z Intarkomem i stworzył stowarzyszenie Bulfon, by przywłaszczyć sobie telekomunikację bułgarską.
W grupie Oriona pojawili się: Kolarow, Michaił Danow (szef BTK), Petko Todorow. Chcieli oni utrzymać kontrolę nad Bankiem Pocztowym (jego pakiet kontrolny posiadał Komitet Poczty Kolarowa), ale ją stracili. Tonka Lubenowa z Oriona straciła posadę dyrektora Banku Pocztowego.. Orion kontrolował Pocztę Bułgarską i Bułgarską Kompanię Telekomunikacyjną - BTK.
W wielu spółkach, które eksportowały zboże pojawili się ludzie Widenowa.
Zmiany ministerialne powiększały konflikt między Liłowem i Łukanowem. Gra nie skończyła się.
Rolnictwo „należało” do Oriona - Krystio Trendafiłow (związany z Veską).
Rumen Getcze (Ekonomia) pozostał dzięki naciskom Łukanowa i Liłowa.
Rumen Owczarow - człowiek Widenowa - przejął energetykę. Został on niejako narzucony Łukanowowi, który traktową tą gałąź jak swoją własność. Owczarow posiada związki z Rosją.
V.) Konferencje bałkańskie.
O mało co nie zostały skapotowane, ponieważ Bułgarzy zignorowali warunki tureckie i macedońskie. BSP jest powiązana przez interesy ekonomiczne i finansowe z komunistami serbskimi i PASOK-iem oraz komunistami greckimi (pożyczki na kampanie wyborcze, „płacone” przez projekty komunalne w dolinie Strumicy). Bułgaria nie może więc grać roli mediatora w konfliktach bałkańskich i konferencja w Sofii z tego punktu widzenia jest bez żadnej korzyści.
Polityka Rosji jest kierowana na Bałkany i Bułgaria przedłuża wpływy rosyjskie w tym regionie (zdaniem Jordanowa).
Konferencja została zorganizowana przez Pirinskiego (nie Widenowa), który jest bardzo związany z PASOK-iem i Miloszevic iem.
VI.) BSP i integracja z NATO i Unią Europejską.
Stanowiska różnych klanów BSP nie można identyfikowć go z całą Bułgarią, ponieważ zmiana władzy jest możliwa i wraz z dojściem SDS do rządu kraj będzie dryfował cały czas w kierunku obozu zachodniego (amerykańskiego).
Jest kilku komunistów, którzy rozumieją, że trzeba przyjąć podobną taktykę co polscy komuniści (Nikolai Kamow, Filip Bokow, Elena Poptodorowa, Elisaveta Milenowa - wszyscy z klanu Łukanowa), według której BSP może przetrwać tylko jako partia socjal-demokratyczna, ale problem jest w tym, że trzon BSP, który jest antyzachodni nie rozumie potrzeby takiej zmiany (NATO, UE).
Klan Łukanowa chciał zreformować BSP, ale nie mógł sobie pozwolić na konflikt z trzonem partii. Nie przypadkowo Czawdar Kiuranow (milicjant pierestrojki), od Łukanowa, najbardziej reformatorski i gorliwy krytyk Widenowa jest tak bardzo znienawidzony przez ten trzon.
Grupa najbardziej prorosyjska: Ivan Gajtandżjew (z nowej unii z rosyjską nomenklaturą komunistyczną), Veliko Vełkanow, Klara Marinowa, Krasimir Premianow, również Widenow, mniej Liłow.
Tak naprawdę w Bułgarii nie ma żadnej grupy antyrosyjskiej, tylko orientacja prorosyjska (anty NATO) występuje z różnym natężeniem. Jest różnica w poziomach w orientacji promoskiewskiej. Opozycja podkreśla wielką różnicę między współczesnymi komunistami (sic!) polskimi i dawnymi komunistami bułgarskimi.
Na przykład tylko jeden generał lotnictwa Mitczo Mitczow nie chciał kupować samolotów od Rosjan.
Trzeba rozróżnić związki ekonomiczne z Rosją Łukanowa (Gazprom) i związki bardziej ideologiczne od wyżej wymienionych.
Gazprom posiada 50% Overgazu, jednej ze spółek Multigrup. Topenerdżi (naftociągi) w 50% należy do Rosjan i w 50% do Bułgarów, ale wśród 50% bułgarskich jest część należąca do Bulgargazu (spółki państwa) i Overgazu.