Internetowe wydanie brytyjskiego magazynu poświęconego militariom “Jane’s Intelligence Digest” z 20 października 2000 r., artykuł redakcyjny; Pakt bezpieczeństwa Rosji.
Rosja podpisała niedawno umowę z pięcioma partnerami Traktatu Zbiorowego Bezpieczeństwa dotyczącą gwarancji dostaw uzbrojenia, która przewiduje ponadto utworzenie środkowoazjatyckiej odmiany NATO. Wcześniejsza umowa przewiduje utworzenie regionalnej wspólnoty gospodarczej.
Na spotkaniu 11 października w Biszkeku w Kirgistanie prezydenci sześciu państw, które są sygnatariuszami Traktatu Zbiorowego Bezpieczeństwa (Armenia, Białoruś, Kazachstan, Kirgistan, Rosja i Tadżykistan), uzgodnili zniesienie barier na dostawy rosyjskiego sprzętu wojskowego. W zamian Rosja obniży jego ceny. Jednakże niektórzy analitycy tego regionu rozważają, czy nie jest to aby pierwszy krok w kierunku stworzenia czegoś, co mogłoby w końcu rozwinąć się w euroazjatycką formę NATO.
Podpisując pakt, państwa członkowskie postawiły przed swoimi sztabami generalnymi zadanie przygotowania propozycji w sprawie utworzenia sił zbiorowego bezpieczeństwa. Dyskutowano także propozycje bliższej współpracy między służbami bezpieczeństwa państw członkowskich, jak również między ich resortami stojącymi na straży przestrzegania prawa. Wysokie miejsce w programie rozmów zajmowały tematy walki z handlem narkotykami i eksportem islamskiego ekstremizmu, zwłaszcza z Afganistanu kontrolowanego przez Talibów.
Niemniej trzeba jednak jeszcze przejść kawałek drogi nim w zaangażowanych republikach będzie można rozwinąć oddziały w stylu natowskim. Wcześniej w tym roku odbyło się kilka połączonych ćwiczeń wojskowych pod kryptonimem Południowa Tarcza Wspólnoty, ale w dalszym ciągu wymagana jest zgoda odpowiednich parlamentów na przekroczenie granicy przez oddziały wojskowe.
Według tekstu nowego porozumienia, do zadań wielonarodowych sił wojskowych należy “połączone odparcie zbrojnej agresji z zagranicy i przeprowadzanie połączonych operacji antyterrorystycznych”. Porozumienie wyjaśnia także, iż “wwożenie i wywożenie uzbrojenia i innego sprzętu wojskowego... będzie się odbywało na zasadzie pierwszeństwa... i żadne cła, podatki i inne opłaty nie będą z tego tytułu pobierane”.
Pierwotny Traktat Zbiorowego Bezpieczeństwa, który położył fundamenty pod ostatnią umowę, był podpisany w Taszkencie w maju 1992 r. i wszedł w życie w 1994 r. Wygasł on w 1999 r. i trzy państwa sygnatariusze - Azerbejdżan, Gruzja i Uzbekistan - nie podpisały go ponownie.
Ważne posunięcie miało miejsce też na froncie gospodarczym. Dzień wcześniej w Astanie (Kazachstan) pięciu euroazjatyckich prezydentów podpisało porozumienie w celu stworzenia Euroazjatyckiej Wspólnoty Gospodarczej, luźno wzorowanej na Unii Europejskiej. Niewiele konkretów pojawiło się na temat tej proponowanej integracji ekonomicznej.
Realne znaczenie omawianych posunięć polega jednak na tym, że Rosja pod rządami prezydenta Władimira Putina skupia swe wysiłki na ożywieniu rosyjskich wpływów na obszary zwane potocznie “bliską zagranicą”. Wraz z ostatnimi posunięciami w celu skonsolidowania rosyjskich interesów na Morzu Kaspijskim głównym celem Putina jest zapewnienie rosyjskiej dominacji gospodarczej w tym regionie. Porozumienie z Biszkeku umożliwi także Rosji zwiększenie sprzedaży uzbrojenia i monitorowania aktywności terrorystycznej, prowadzonej szczególnie przez islamskich ekstremistów, którzy mogą mięć powiązania z czeczeńskimi separatystami.