PLAN REALIZACJI SOR „BALON“ NR. REJ. KA – 048430 – 28 października 1982
Poniżej zamieszczamy pierwszy dokument z SOR „BALON” dotyczącego działań opozycji w Gliwicach, a wszczętego po akcji rozrzucania ulotek za pomocą balonów zorganizowanej przez Tadeusza Drzazgowskiego. SOR „BALON” dotyczył działalności opozycji w Gliwicach.
Z A T W I E R D Z A M
Katowice, dnia …….. 1982r.
Katowice, dnia 28.10.1982r.
TAJNE SPEC. ZNACZENIA
PLAN REALIZACJI SPRAWY OPERACYJNEGO ROZPRACOWYNIA KRYPT. „BALON“ NR. REJ. KA – 048430
I - SYTUACJA OPERACYJNA
Sprawa Operacyjnego Rozpracowania krypt. „BALON” została założona 13.02.1982r. na podstawie informacji przekazanej przez dyżurnego KMMO w Gliwicach z której wynika że:
- na jednej z anten telewizyjnych dachu budynku przy ulicy Zygmunta Starego 29 w Gliwicach zawiesił się pęk (10 szt.) prezerwatyw wypełnionych gazem lotnym, do którego doczepionych było na nitce 10 szt. ulotek pt. „Biuletyn Informacyjny Solidarność” nr 2/82 Delegatura Gliwice. Do nitki przywiązany był również zapalony papieros w taki sposób, aby spowodowac przepalenie nitki i uwolnienie ulotek. W ulotkach nawoluje się do biernego oporu wobec władz, organizowanie pomocy dla internowanych i aresztowanych oraz ich rodzin. Podobny zestaw ulotek utknął na dachu Szpitala Garnizonowego w Gliwicach.
- W dniu 27.01.1982r. ulotki powyższe pojawiły się w niektórych klatkach schodowych bloków Os. Kopernika w Gliwicach. Były one wetknięte w drzwi lub wyłożone na wycieraczkach.
Celem założonej sprawy było:
- ustalenie wykonawców ulotek i ich kolporterów,
- udokumentowanie faktów przestępstwa i wszczęcie postępowania przygotowawczego.
Z dotychczasowych ustaleń operacyjnych wynika, że pierwszym numerem „Biuletynu Informacyjnego Solidarność” był nr 2/82, wydany w miesiącu styczniu 1982r. Na przestrzeni lutego i marca pojawiły się nr 4, 5, 8 i 9 o zmienionym tytule „Gliwicki Serwis Informacyjny”. Następnie po wydaniu nr 10 „Gliwickiego Serwisu Informacyjnego“, w którym autorzy nawołują do manifestacji w dniu 3.05.1982r. i po zorganizowanej manifestacji został wydany nr 11 pod zmienionym tytułem „Manifestacja Gliwicka” wraz z dodatkiem młodzieżowym „Stan Ducha” nr 1. Do 20.10.1982r. wydano nr 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18 i 19 „Manifestacji Gliwickiej” nr 1, 2 i 3 „Stan Ducha” oraz ujawniono nr 1, 2, 3 „AGO”, tzn. „Biuletyn Akademickiej Grupy Oporu Politechniki Śląskiej przy Gliwickiej Delegaturze RKW NSZZ „Solidarność” Regionu Śląsko – Dąbrowskiego”.
Po nieudanej próbie kolportażu za pomocą balonów zaniechano tej formy przechodząc na tzw. Kolportaż „z reki do reki”. Wynikało to także prawdopodobnie z nikłych możliwości poligraficznych. Od miesiąca sierpnia ponownie zaczęto rozrzucać ulotki po klatkach schodowych w stosunkowo dużych ilościach. Przypuszczalny nakład około 500 egz.
W dniu 5.03.1982r. zostali zatrzymani a następnie internowani
KOSTRZEWSKI Władysław (KA045253) zatr. ZOZ Gliwice
TREFFLER Franciszek ( ……….. ) zatr. „Prosynchem„ Gliwice
LISTOWSKI Tadeusz (KA048430) zatr. GPBP Gliwice
KNOLL Magdalena (KA050487) emeryt, nie pracuje
Z informacji uzyskanych od TW ps. „PAJĘCZARZ” i TW ps. „MAJ” wynikało, za w/wym. Uczestniczyli w wykonywaniu ulotek sygnowanych przez RKW NSZZ „Solidarność”.
W skład kolegium redakcyjnego wchodzili:
CELIŃSKI Marek (KA 046954) zatr. IMN w Gliwicach – figurant Wydziału V-1
JAGIELSKI Jan (KA 050485) zatr. Inst. Ochrony Roślin w Sośnicowicach
GAJOWSKI Paweł (KA 050491) zatr. IMN w Gliwicach
GAJOWSKA Halina (KA 050490) zatr.
RUSEK Jerzy (KA050493) zatr. ZOZ Gliwice
RUSEK Anna (KA 050492) zatr. ZOZ Gliwice
KOWALSKI Wojciech (KA 050486) zatr.
MAY-MAJEWSKI Andrzej (KA 050489) zatr. ZOZ Gliwice
Spośród wymienionych MAY-MAJEWSKI, GAJOWSKI, oraz CIELIŃSKI zostali internowani.
Kontakty pomiędzy tymi osobami zostały nawiązane na początku roku, a spotkania organizowano w mieszkaniu CIELIŃSKICH i w parafii św. Krzyża w Gliwicach pod duchowym przywództwem proboszcza tej parafii ks. Jana SIEMIŃSKIEGO. Oprócz tego prawdopodobnie na w/wym. Parafii były pisane matryce, a następnie wykonywane ulotki.
Po internowaniu CIELIŃSKIEGO, KOSTRZEWSKIEGO i TREFFLERA inicjatywę w produkcji „MANIFESTACJI GLIWICKIEJ” przejęły osoby utrzymujące przed 13.12.1981r. kontakty z „Gliwicką Delegaturą” NSZZ „Solidarność” oraz jej administrator:
- SOWA Elżbieta
- SOWA Henryk (11) 4168 – KMMO Gliwice
- WRÓBLEWSKI Edward – zatr. „Fadom” Gliwice
- SAWICKI Zbigniew - „ „
„
- NOWIŃSKI Zbigniew – zatr. WPHW Gliwice
- REWUCKI Kazimierz – zatr. SI „Silesia” Gliwice
- WAGNER Jerzy – właściciel warsztatu szlifowania kamieni szlachetnych
- WINIARSKI Stanisław – emeryt, były pracownik „Biprohut”
- SIEMASZKO Zbigniew – zatr. IMZ Gliwice – figurant sprawy krypt. „PIŁSUDCZYK”.
Aktualnie te dwie grupy skonsolidowały swoja działalność, a produkcja ulotek zajmuje się grupa Zbigniewa SAWICKIEGO, które mają być wykonywane na powielaczu będącym w dyspozycji E. WRÓBLEWSKIEGO. Oprócz tego, z niepotwierdzonej, agenturalnej informacji wynika, że „Grupa Gliwicka” gromadzi różnego rodzaju bron (pistolety do wstrzeliwania kołków i uboju zwierząt, broń palną i białą, zaostrzone elektrody spawalnicze, benzyna, kwasy itp.).
Przedmioty te mają być przechowywane na strychu mieszkania SOWÓW, zakopane w ogródku posesji rodziców REWUCKIEGO oraz nieustalonej dotychczas znajomej Z. SIEMASZKI zamieszkałej przy ul. Olchowej w Gliwicach.
Z uwagi na fakt, że w/wym. grupa oprócz prowadzonej działalności propagandowej w postaci ulotek czyni przygotowania do podjęcia działań o zabarwieniu terrorystycznym sprawę planuje się prowadzić w następujących kierunkach z terminem realizacji do 10.11.1982r.:
- ustalenie miejsca powielania ulotek pt. „Manifestacja Gliwicka” oraz doprowadzenie do podjęcia ich produkcji na kserografie znajdującym się w klubie Studenckim w Gliwicach,
- potwierdzenie informacji mówiącej o gromadzeniu i przechowywaniu różnego rodzaju broni,
- całkowitej likwidacji wrogiej działalności prowadzonej przez ta grupę osób.
Celem możliwie szybkiego rozpoznania kierunków i realizacji niniejszej sprawy proponuje się powołać grupę operacyjna w składzie:
- por. CZABAŃSKI Roman – Wydz. V-2
- por. ŁYSIK Ireneusz - Wydz. V-2
- ppor. K. GUZOWSKI - Wydz. V-1
- SZYMAŃSKI Roman – KMMO Włocławek.
Odpowiedzialni: ppłk. Wł. FABIAN Kpt. J. RYSZKIEWICZ
II PRZEDSIEWZIECIA OPERACYJNE
A. W stosunku do grupy reprezentowanej przez Z. SAWICKIEGO i E.WRÓBLEWSKIEGO;
1. Przez tkwiącego w sprawie TW ps. „MAJ” dążyć do:
- sprecyzowania miejsca przechowywania powielacza i produkcji ulotek oraz ustalenia pozostałych osób zaangażowanych w techniczną stronę ich produkcji,
- ustalenie kierowcy „NYSY” zatrudnionego w Bazie Sprzętu „Fadomu”, który ma być zaangażowany w przewożenie powielacza oraz jego zony, która ma wykonywać matryce do produkcji „Manifestacji Gliwickiej”,
- ustalenie faktycznych powiązań i zależności w/wym. z „grupą” CIELIŃSKIEGO, ks. SIEMIŃSKIM, małżeństwem SOWÓW, Z. SIEMASZKĄ,
- ustalenie z-cy kierownika Bazy Sprzętu „Fadomu” i jego faktycznej roli w produkcji ulotek,
- w celu wyeliminowania i likwidacji zapasowego powielacza znajdującego się w „Klubie Strzeleckim” w Gliwicach, przez TW ps. „MAJ” wyrobić przekonanie u REWUCKIEGO, małżeństwa SOWÓW i E. WRÓBLEWSKIEGO o celowości podjęcia druku na tym powielaczu. Takie stanowisko uzasadnić względami bezpieczeństwa i konspiracji działalności. Pozwoli to nam na zdobycie dowodów wrogiej działalności i likwidacji zagrożenia w postaci podjęcia druku nielegalnych wydawnictw.
- ustalenie źródła pochodzenia i potwierdzenie miejsca przechowywania pistoletów do wstrzeliwania kołków i uboju zwierząt przez E. WRÓBLEWSKIEGO,
- przez TW ps. „MAJ”, „PUCHACZ”, „TRZYNASTKA” oraz inne formy i metody pracy operacyjnej ustalić kolporterów i sposób kolportażu ulotek.
Odpowiedzialny: por. I. Łysik
2. Wprowadzić do grupy E. WRÓBLEWSKIEGO nowo pozyskanego TW ps. „PUCHACZ” wywodzącego się z miejsca zatrudnienia w/wym. i utrzymuje poprawne stosunki zarówno z WROBLEWSKIM jak i SAWICKIM.
Celem tego przedsięwzięcia będzie potwierdzenie informacji przekazywanych przez TW ps. „MAJ” oraz ustalenie miejsca przechowywania powielacza i produkcji ulotek.
Wprowadzenie TW ps. „PUCHACZ” będzie zrealizowane w oparciu o oddzielnie opracowany plan wprowadzenia i postępowania TW.
Odpowiedzialny: por R. Czabański Termin realizacji: 5.11.82r.
3. Sprawdzić powiązania E. WRÓBLEWSKIEGO z Hutą „1-go Maja”. W tym celu wykorzystać nowo pozyskanego TW ps. „TRZYNASTKA”, który w przeszłości otrzymał propozycje zaangażowania się w działalność podziemna od byłych działaczy KZ NSZZ „Solidarność” oraz osobowe źródła informacji Wydz. V-1.
Odpowiedzialny: por. R. Czabański Termin Realizacji: 10.11.1982r.
4. Dokonać przeszukania w pomieszczeniach Klubu Studenckiego „Gwarek” legendując to skargami lokatorów i informacja przekazana MO przez H. SOWĘ.
Powyższe przedsięwzięcie ma na celu upewnienie w przekonaniu brak zainteresowania Służby Bezpieczeństwa działalnością małżeństwa SOWÓW i osób zaangażowanych w działalność podziemna utrzymujących z nimi bezpośredni kontakt w miejscu zamieszkania.
Odpowiedzialny: kpt. J. Ryszkiewicz Termin realizacji 25.10.82r.
5. W celu uzyskania wyprzedzających informacji o zbieraniu materiałów do następnych numerów „Manifestacji Gliwickiej” , terminu i miejsca drukowania ulotek przez „grupę WRÓBLEWSKIEGO” i CIELIŃSKIEGO systematycznie kontrolować poczynania w/wym. w tym zakresie przez TW ps. „MAJ” , „PUCHACZ” , osobowe źródła informacji Wydz. V-1 oraz technikę operacyjna.
Odpowiedzialny: por. R. Czabański Por. I. Łysik Ppor. K. Guzowski
Termin realizacji: na bieżąco
6. Wspólnie z Wydz. IV przeanalizować możliwości operacyjnego potwierdzenia informacji o powielaczach, które maja znajdować się w kościele św. Krzyża i św. Barbary.
Odpowiedzialny: kpt. J. Ryszkiewicz kpt. Z. Przytocki
B. W stosunku do M. CIELIŃSKIEGO – figurant Wydz. V-1 Gr. Oper. Gliwice – postępować zgodnie z planem przedsięwzięć operacyjnych opracowanym do sprawy operacyjnego sprawdzenia krypt. „ …………..” nr. Rej. …………….. , który stanowi załącznik do niniejszego planu.
Odpowiedzialny ppor. Guzowski Termin realizacji: …………………..
C. Aktywnie rozpoznawać i kontrolować pozostałych członków struktury podziemnej „Delegatury Gliwickiej” przez posiadane osobowe źródła informacji, technika operacyjna i praca Wydz. „B” i tak:
1. nawiązać kontakt z ob. KOSTRZEWSKI Władysław, który był w przeszłości wykorzystywany operacyjnie przez Wydz. II na terenie woj. Rzeszowskiego celem podjęcia współpracy z wym.
Odpowiedzialny: kpt. J. Ryszkiewicz Termin realizacji: 30.10.82r.
2. Zastosować prace Wydz. „D” w kawiarni „ROMA” , gdzie odbywają się spotkania Z. SIEMASZKI z taksówkarzami, którzy mają świadczyć usługi w przewożeniu różnego rodzaju środków zapalających celem ustalenia tych osób i udokumentowanie faktu spotkań.
Odpowiedzialny: kpt. J. Ryszkiewicz Termin realizacji: 29.10.82r.
3. Zorganizować punkt zakryty dla pomocy Wydz. „B” w miejscu zamieszkania małżonków SOWOW celem udokumentowania przychodzących tam osób.
Odpowiedzialny: por. R. Czabański Termin realizacji 30.10.82r.
4. Celem potwierdzenia informacji o przechowywanej broni i powielaczu przeanalizować możliwości dokonania tajnego przeszukania mieszkania SOWÓW, pomieszczeń Klubu Strzeleckiego i Wysokogórskiego, strychu i piwnicy.
Odpowiedzialny: kpt. J. Ryszkiewicz Termin realizacji: …………………..
5. Poprzez TW ps. „MAJ” uzyskać materiał porównawczy z maszyny do pisania znajdującej się w pomieszczeniach katechetycznych kościoła św. Krzyża na której miały być wykonywane matryce pierwszych numerów „Manifestacji Gliwickiej”.
Odpowiedzialny: por. I. Łysik Termin realizacji: …………………
6. Dokonać wnikliwego i wszechstronnego rozpoznania osoby Piotra KOSA, który ma być szefem grupy specjalnej „Delegatury Gliwickiej”, jego zaangażowaniu i faktycznej roli jaką spełnia w strukturze.
Odpowiedzialny ppor. I. Łysik Por. R. Czabański Termin realizacji: ………………….
7. Poprzez TW ps. „MAJ” rozpoznać faktyczna rolę jaką spełniała LISTOWSKA, do jakich numerów „Manifestacji Gliwickiej” wykonywała matryce i na jakiej maszynie w celu dokumentowania procesowego.
Odpowiedzialny: I. Łysik Termin realizacji: ………….
8. Poprzez TW ps. „MAJ” pogłębić i poszerzyć informacje dot. Powiązań figuranta sprawy operacyjnego sprawdzenia krypt. „PIŁSUDCZYK” nr. Ewid. …………….. ob. Zbigniewa SIEMASZKO z grupami związanymi z „Manifestacją Gliwicką”, a szczególnie z takimi osobami jak: M. CIELIŃSKI, E. WRÓBLEWSKI i małżeństwo SOWÓW.
Odpowiedzialny: por. I. Łysik Termin realizacji: ……………….
Po zrealizowaniu zaplanowanych czynności i przedsięwzięć operacyjnych oraz uzyskanych informacji o prowadzonej działalności planuje się dokonać przeszukań w:
- mieszkania i pomieszczeń administrowanych przez małżeństwo SOWOW
- w miejscu pracy i zamieszkania E. WRÓBLEWSKIEGO, Z. SAWICKIEGO, zastępcy kierownika Bazy Sprzętu „Fadomu”
- w następnej kolejności u pozostałych osób przechodzących w sprawie (analiza osób występujących w sprawie jako załącznik do niniejszego planu).
Nadzór nad prawidłową realizacja wszystkich czynności w sprawie operacyjnego rozpracowania krypt. „BALON” sprawował będzie Naczelnik Wydziału V-2.
Z-CA NACZELNIKA WYDZIALU V-2 KWMO KATOWICE kpt. Inż. Janusz RYSZKIEWICZ
Wykonano w 3-ch egz.
L.dz. masz.0482/82